Mantarlar en fazla tür çeşitliliğine sahip ikinci grup

Öne Çıkanlar Yaşam Bilimleri
Mantarlar en fazla tür çeşitliliğine sahip ikinci grup

Mantarlar her yerde yetişebiliyor. İster ipliksi küf, minik sporlar ya ta şapkalı mantar olsun onların bulunmadığı bir çevre neredeyse yok gibi. Hatta bazı mantarlar ölümcül ışın miktarını bile kaldırabiliyor ve bundan yararlanabiliyor da. Bazılarıysa özellikle çalı yangınlarından sonra çok iyi büyüyorlar. Diğer ilginç bir tür de 1500 yıl kadar yaşayabiliyor.

Fakat dünyada ne kadar mantar türünün bulunduğu konusunda biyologlar şimdiye dek sadece tahmin yürütüyorlardı. Tahminler dünya genelinde bir milyondan beş milyon türe kadar uzanıyor. Burada sorun şu: Bugüne kadar sadece 120.000 mantar türü bilimsel olarak tanımlanmıştır. Bu yüzden bilinmeyenler sayısı oldukça kabarık. Üç büyük organizma dünyasından en az araştırılmış olanı mantarlardır.

Londra Doğa Tarihi Müzesi’nden David Hawksworth şimdi yeni bir sayım yaptı. Bu amaçta DNA barkodlama verilerini değerlendirdikten sonra, çevre örneklerini analiz edip belli başlı yaşam alanları ve biyotoplardaki mantar sayısın bulmuş. Sonuçlara göre dünyamızda en az 2,2 ila 3,8 milyon mantar türü bulunmakta.


Bu sayı birçok biyologun tahmin ettiğinden on sekiz kat fazla. Buna göre de mantarlar hayvanlardan sonra gezegenimizde en fazla tür çeşitliliğine sahip organizma grubu. Çeşitlilik açısından bitkilerin çok üzerindeler. Her bitkiye neredeyse on mantar türü düşüyor. Aslında bu pek de şaşırtıcı değildir. Sonuçta mantarlar deniz dahil tüm ekosistemlerde yaşıyorlar. Bu dünyaya, maya gibi tekhücreliler ve büyük sinek mantarları (Amanita muscaria) veya liken mantarları da dahildir.

Parazit mantarları bitkiler, hayvanlar ve insanlar için önemli hastalık etkenleri olsa da birçok diğer mantar türü ekmek, peynir, alkollü içecekler ve ilaçlar için önemli bir rol oynamaktadır. Bugüne kadar sadece 120.000 mantar türünün tanımlanmış olduğunu düşünürsek, dünyadaki mantar türlerinin sadece yüzde sekizinin hatta en kötü durumdaysa yüzde üçünün bilindiğini söyleyebiliriz. Bilim insanları özellikle de tropikal bölgeler gibi olağanüstü çevrelerde çok sayıda bilinmeyen mantar türünün bulunduğunu tahmin ediyorlar. Ve yaşam alanlarının zarar görmesi yüzünden birçok tür henüz keşfedilmeden yok oluyor.

Derleyen: Nilgün Özbaşaran Dede

Kaynak

Bu yazı HBT'nin 79. sayısında yayınlanmıştır.