Toplum
Kurtuluş Savaşı mücadelesinin galibi Türkiye, 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet ilan edildiğinde; kaynaklar bakımından tükenmişti. Halk fakirdi. Ülkenin tarım faaliyetleri dışında üretim yapacak gücü kalmamıştı. Ülkeyi kalkındıracak ve bilim anlayışını yeşertecek kadroların önemli bir bölümü cephelerde şehit olmuştu. Cumhuriyet’in ilk yıllarında bilgi ve bilime olan ihtiyaç, oldukça baskındı. “Cum...
1969 yılında, Chicago yakınlarında faaliyet gösteren ve geliştirdiği parçacık hızlandırıcı için fon arayan Fermilab adlı şirketin yöneticisi Robert Wilson’a bir ABD Kongre Üyesi tarafından, bu hızlandırıcının Sovyetler Birliği’ne karşı olası bir savaşta faydası olup olmayacağı soruldu. Wilson’un verdiği yanıt “Bu yeni bilgi ülkenin onur kaynağı olur ama ülke savunmasıyla doğrudan ilgisi yok” şekli...
Bilgi nedir? Neden bilgiye ihtiyaç duyarız? Bilimsel bilginin önemi nedir? Gerçeği nasıl bilebiliriz? Peki ya kendimizi nasıl biliriz? Bilginin peşine düştüğümüzde sorular da birbiri ardına akıp gider, boyutlar epistemolojiden felsefeye kadar uzanır. Bilginin izini sürmek aynı zamanda insanlığın ilerleyişinin de izini sürmektir. İşin açıkçası birçok açıdan eskiye kıyasla bilgiye daha kolay ulaşıyo...
Şanlıurfa’nın on beş kilometre kuzeydoğusunda yer alan Göbekli Tepe’de Alman arkeolog Klaus Schmidt tarafından gün ışığına çıkarılan, daire biçimin de yerleştirilmiş T biçimli dikilitaşlardan oluşan alan, günümüzden 12.000 yıl önce inşa edilmiştir. Boyları üç ila altı metre arasında değişen bu T biçimindeki dikilitaşların üzerinde, kabartma halinde stilize insan ve hayvan tasvirleri ve soyut sembo...
Bilimin kesin bir tanımını yapmak zordur. Ancak kabaca şöyle diyebiliriz: Dünya hakkında sistematik ve yöntemli bir şekilde bilgi —belli bir tür bilgi— edinme faaliyeti. Bu faaliyetin ürünü bilimsel bilgidir. Bilimle elde edilen bilgiler sıradan, basit, önemsiz bilgiler değildir —bugün kafeteryada ne yemek çıktığı, yarın günlerden ne olduğu, kupayı geçen yıl hangi takımın kazandığı, gibi. Bilimin ...
Düşünmek için var olmanın gerekliliğini vurgulayan Fransız filozof Descartes’ a (1596-1650) ait «Düşünüyorum öyleyse varım.» sözü, felsefe tarihinin en ünlü sözlerinden birisi. Bu sözün altında insanın kendi varlığını düşünce yoluyla anlaması gerçeği yatar. Kişi yaşamı boyunca diğer insanlar ve çevre ile sürekli bir etkileşim halindedir. Öğrenmenin oluşması için de yaşantı gerekmektedir. Bilim ins...
Konuşma sesleri neye göre seçiliyordu ve kimler seçiyordu? Yapılan üretim ne ise o ‘üretim’ sırasında çıkan ‘en karakteristik sesler’ yansılama yoluyla konuşma diline kodlarla aktarılıyor, yüceltiliyor; mitlerde ise göksel ışıklı varlıkların ruhları tarafından yerdeki kamlara öğretildiği söyleniyordu. Örneğin derelerden toplanan (ve çaytaşı denilen) taşlarla ilk aletlerin yapıldığı Alt Paleolitik ...
Bildiğinizden emin olduğunuz bir şeyler düşünün. Örneğin okulda öğrendiğimiz, “üçgenin iç açıları toplamının 180 derece olduğu”. Bu bilginin aksini[1] iddia eden kimseye rastlamayan, her yargının en az bir ön koşulu olduğunu da kimseden duymamış bir çocuk, bu bilgiyi öylesine sahiplenir ki, zihninde bir küçük duvar örerek bu bilgiye uymayabilecek tüm alanları “öte taraf” ilan eder ve hiç kuşkusu o...
Bizimki hep “açık-ev”di. Çocuklarım büyürken, bütün arkadaşları bizde toplanırdı. Kitaplığıma bakar bakar, “Sahi Zeynep Teyze, bütün bu kitapları okudun mu?”, “Okudun da ne oldu?” diye sorarlardı. Bunlara benzer sorular birbirini izlerdi... Bir gün içlerinden biri “Ben bu kadar kitap okuyacağıma, üniversite diye canımı çıkaracağıma, babam bana şimdi Cağaloğlu meydanında bir bakkal açsın, hayatımı ...