Breakthrough (aşıların engellemediği enfeksiyonlar) enfeksiyonu ile ilgili bugüne dek bildiklerimiz şöyle özetlenebilir:
*Bazı uzmanlar aşıların enfeksiyonu durduramamasını delta varyantının ortaya çıkmasına bağlıyor.
*Aşılı olup da enfekte olanların virüsü başkalarına bulaştırmaları kaygı uyandırıyor. Ne varki aşılı enfektelerin virüsü bulaştırma riski düşüktür. COVID aşıları, asemptomatik enfektelerin virüsü bulaştırma riskini büyük ölçüde düşürür. Bunun nedeni, aşılı olup da enfekte olanlarda viral yükün çok düşük olmasıdır. Bu örüntünün delta varyantında da geçerli olup olmadığı henüz bilinmiyor.
*Aşılı olanların hastalığa yakalanmaları aşıların etkisiz olduğunu göstermez. Örneğin Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık aşısı kızamığa karşı güçlü bir koruma sağlarken, kabakulağa karşı o kadar güçlü bir savunma yaratmaz. Kaldı ki bu güçlü kızamık aşısı bile tarihte breakthrough vakalarına yol açmıştır. 1980’li yıllardaki kızamık salgınından sonra aşının dozu ikiye çıkartıldı. En fazla breakthrough vakasının görüldüğü aşı grip aşısıdır. Aşı oldukları halde grip olanların sayısı çok yüksektir. Ne var ki grip aşıları hastalığın hafif geçirilmesini sağlarken can kayıplarını önlüyor.
*Aşılı olup da COVID’e yakalalanlarda, hastalığın ağırlaşması bağışıklığının zayıflamış olmasından kaynaklanır.
*Çok nadir vakalarda aşılı olduğu halde enfekte olanlarda belirtiler uzun sürebiliyor. Uzun COVID olarak bilinen bu durumun ne kadar sürdüğü ile ilgili kesin bir bulgu yok.
*Aşılı olduğu halde COVID’e yakalananlar beklenmedik avantajlara sahip olabiliyor. COVID’i hafif atlatan bu kişilerde hastalığa karşı korunma zirve yapıyor. Enfeksiyon bu hastalarda 3. doz etkisi yaratıyor ve bağışıklığın virüsle savaşma gücünü artırıyor. Yale Üniversitesi’nden Akiko Iwasaki, “Aşılı olduğumuz halde yakalandığımız hastalıklar ve takviye dozları bağışıklığın repertuarını genişletiyor. Böylece yeni mutasyonlara karşı daha güçlü bir bağışıklığa sahip oluyoruz” diyor.
Reyhan Oksay
