Altın toplayan küf mantarı

Öne Çıkanlar Yaşam Bilimleri
Altın toplayan küf mantarı

Altın çok eski çağlardan beri değerli bir maden olmasına rağmen günümüzde bile hala gizleri var. Örneğin dünyamızdaki büyük altın rezervlerinin ne şekilde oluştuğu kısmen biliniyor. Bazılarının ortaya çıkmasında deprem yardımcı olurken, diğerleri arsenik, petrol ve uranyum cevherinin varlığıyla ortaya çıkmış. Bir kısmı da mineral zengini sıvılardan altın toplayan bakteriler sayesinde oluşmuş.

Ayrıca bazı ağaç türlerinin topraktaki altını yalıtarak yapraklarında depolayabildikleri de biliniyor. Şimdi ise araştırmacılar yeni bir “altın toplayıcısı” keşfettiler: Küf mantarı. ‘Küf mantarının organik malzemeyi indirgediği ve yenileyebildiği, ayrıca alüminyum, demir ve mangan gibi madenleri ve kalsiyumu “toplayabildiği” biliniyordu gerçi ama altın o kadar inaktiftir ki bu yüzden mantarın altınla etkileşimi sürpriz oldu’ diyor CSIRO araştırma organizasyonundan Tsing Bohu.

Bilim insanları Batı Avustralya’daki “Altın Üçgen”i incelediler. Bu bölge, altın içeren tabakaları 5 metre kadar derine inen altın rezervleriyle ünlü Perth kentinin 100 km güneydoğusunda yer alıyor. Bölgedeki toprak bol miktarda çözülmüş altın ve altın bileşimleri içeriyor. Toprak organizmalarının bu altın varlığından ne şekilde yararlandığını bulmak için Bohu ve ekibi toprak örneklerini ve içindeki mikroorganizmaları ayrıntılı bir şekilde inceledi.


Bu şekilde sadece egzotik bakterilerin değil, bildiğimiz küf mantarının da topraktaki altından yararlandığı görüldü. Fusarium oxysporum küf mantarının bulunduğu yerde altın daha çok. Mikroskobik analizlerle ayrıca küf mantarının ipliksi uzantılarında minik altın partiküllerinin bulunduğu görüldü. Altının bu ipliksi uzantılara nasıl geldiğini görmek isteyen araştırmacılar, altınla zenginleştirilmiş besleyici toprak üzerinde küf mantarı yetiştirdiler. İki hafta içinde altın içeriği azalan besleyici toprağın etrafında halka şeklinde bir mantar kolonisi oluştu ve altının ortadaki mantarlarda toplandığı saptandı. Merkezdeki altın miktarı 6,5 kat fazla. İkinci bir analizle, küf mantarının metalik altını, çözünmüş altın iyonları olarak oksitleştirilebildiğini ve dokusuna işleyebildiği görüldü. Çünkü altın içerikli topraklarda yaşayan mantar, iyonik altını sisteme yerleştirebilmek için altına göre uzmanlaşmış ligandalr kullanıyor diye tahmin ediyor araştırmacılar.

Anlaşıldığı üzere küf mantarı dokusundaki altın birikiminden çok iyi bir şekilde yararlanıyor. Altın içerikli besleyici toprak üzerinde büyüyen mantarlar daha hızlı ve daha iyi gelişmişler. Demek ki altın sadece inaktif bir element değil, bu tür altın içerikli topraklardaki mantar ekosistemleri içinde önemli bir abiyotik faktör. Araştırma, mantarların, altının biyokimyasal döngüsü için ne kadar önemli bir rol oynadığının ilk kanıtı olması için önem taşımaktadır. Kim bilir Fusarium oxyporum yardımıyla gizli kalmış altın rezervleri bile bulunabilir.

Nilgün Özbaşaran Dede

Kaynak