Bu, bir reklam: Genç aşıkları, sakin bir gölde sandalda görürüz. Erkek, kızın resimlerini çeker. Instagram’a yükler. Ama, o ne? Gölün içinden insanlar fırlamaya başlar. Bunlardan biri, erkeğin eski sevgilisi. Diğeri erkeğin çektiği resimleri “eleştiren” bir fotoğrafçı. Diğeri “Bu resimlere yeterince beğeni (like) yok” diyen bir başkası. “Daha fazla istiyoruz” diyenler... Çiftimiz, olup bitene çaresizlikle bakarken, sakin, vakur bir adam aniden sandalın başında belirir. Erkeğin omuzuna elini koyar. Kendisi bir fotoğraf çeker, Instagram’a gönderir. Ve işte, nihayet, Instagram’a “layık” bir fotoğraf yayınlanmıştır. Mutlu son.
Instagram dadısı
Bu reklam filmini Accor Hotels grubunda yer alan İbis/Cenevre ve İbis/Zürih yayınladı: Turistler için Instagram Dadılık Hizmeti... Şudur: Tatildesiniz. Ama sosyal medya hesabınız tatilde değil. O hesabın 7/24 işlemesi şart. Her yerde her şeyin resmini çekmek, hepsine etiket (#hashtag) uydurmak zorundasınız. Bu işin tatili yok. Sorun değil: Oteliniz, bu işi “sizin adınıza” yapabilir. Resimleri “Instagram Dadısı” çeker, Instagram’a koyar. Elbette bu hizmetin arka plan koşulları var: Adınıza çekilecek resmi otel, hesabınızda “Dadımız tarafından çekilmiştir” diye belirtecek (#postedbysocialmediasitter). Bu hizmet için müşteri, Instagram şifresini (bu hizmeti kaç günlüğüne alacaksa...) otelin görevlisine verecek. Müşteri ile otel, müşterinin ne tür görüntüler isteyeceğine dair görüşecekler.
Instagram ünlüsü = yeni reklamcı
“Siz tatlı canınızı sıkmayın, biz Instagram’a yükleriz” (Relax We Post) isimli bu hizmetin fotoğraf çekiminden sonraki yüklemesini ise Instagram Ünlüleri (influencer) yapacak. Avrupa’da tanınan “ünlü” hanımlar Sylwina (55 bin takipçi), Sara Leutenegger (106 bin), Cristina Gheiceanu (144 bin) ve başkaları... Sizin çekip de sosyal medyada paylaştığınız resimlerinizi sadece takipçileriniz görecekken, sizin “adınıza” çekilen resimleri, bu ünlü hanımların takipçileri görecek. Zaten oteller, hanımlara o şehirde “en çok beğeni alacak” görüntü noktalarının listesini verdiği için, adınıza çekilen bütün resimlerin “like” alması garanti. Hanımlar bu işle meşgulken siz, hesabınızı taşerona devretmenin rahatlığını yaşarsınız.
THY influencer kullandı
Ama, Cenevre ve Zürih’teki bu hizmet meğerse yepyeni bir fikir değilmiş. Maldivler’de Conrad Maldives Rangali Adası, benzerini 2017’de #InstaTrail adıyla sunmuş. Müşterilerin “zahmet edip” resim çekmesine gerek kalmadan, onlar adına güzel resimler çeken Instagram Uşağı uygulamasını bir yıl önce yapmış. “Kanaat önderi etkili kişi” (influencer) kullanarak, özellikle turizm alanında tanıtımı bu kişilere YouTube, Instagram, Pinterest, Twitter gibi ortamlarda yaptırmak “Reklam 4.0” sayılıyor artık. Örneğin Türk Hava Yolları 16 milyon takipçisi olan Jerome Jarre, ayrıca Casey Neistat, Sami Slimani gibi, toplam 40 milyon takipçisi olan 10 YouTube “ünlüsü” ile mükemmel bir proje yapmıştı (https://youtu.be/voOtpQY-ewc). Geçen hafta, ucuzcu havayolu EasyJet, bilet satış sayfasını Instagram görselleriyle eşgüdümlü hale getirdi: “Look & Book” (Gör ve Seç). Bu uygulama size, Instagram’daki bir şehir görselini tıklayarak doğruca EasyJet sitesine bağlanıp, derhal o şehre hop diye bilet alma fırsatı veriyor.
Video, yazıyı yiyor
8 yıl önce kurulan Instagram, yazısız ama resimli/videolu öyle bir ortam yarattı ki aylık kullanıcı sayısı 1 milyarı geçti (06.2018). Her gün “beğeni” (like) tıklanma sayısı 4.2 milyar. Her gün eklenen görsel 95 milyon. Videoların, diğer görsellere göre izlenme oranı %38 daha fazla. Kullanıcının %90’ı 35 yaşın altında (ABD için bu veri). Bu parlak heyecanın bir de gri tarafı var. Örneğin, Miquela Sousa (veya Lil Miquela) ismiyle tanınan, Instagram’ın “çok” ünlüsü hanım, aslında dijital bir simülasyon. Sadece ekranda “var.” O, bir avatar. Ama yaşam tarzı dergisi Dazed, “kendisini” sanat editörü olarak atadığını açıkladı! (Bu, tuhaflıkları anlatmak, başka bir yazının konusu).
Edip Emil Öymen
*Bu yazı 14.12.2018 tarihli Dünya gazetesinde yayınlandı.