Fizik ve Uzay
Nükleer fisyon keşfinin gerçek hikayesi ve Nobel’den dışlanan kadın... Otto Hahn ile Lise Meitner bundan 82 yıl önce, nükleer fisyon keşfini birlikte gerçekleştirdi. Ancak Meitner hem Yahudi hem de bir kadın bilimci olduğu için tarihin tozlu raflarında kalırken Otto Hahn, 1944’te tek başına Nobel’e layık görüldü. Yüzleşmeleri ise yıllar sonra gerçekleşti. Bilim tarihinin karanlık sayfalarından bir...
Gökbilimciler, bu yılın başlarında Venüs’ün yörüngesinde tuhaf bir asteroit keşfetti. Küçük bir dağdan daha büyük olmayan bu asteroidin ne olduğu, bir süredir devam eden çalışmayla birlikte şimdi netlik kazandı. Çalışmaya göre bu asteroit, Dünya’daki derin kayalarının çoğunu oluşturan olivin (magnezyum ve demirin silikatı) minerali açısından zengin gibi görünüyordu. Bazı gökbilimciler, bunun Güneş...
İngiltere’nin, Ukrayna’ya, Mart 2023’te uranyumlu mermiler vereceğini açıklaması üzerine, Putin’in de aynı mermilerle Ukrayna tanklarını vuracağını bildirmesi, AB’de güncel konu oldu /1,2/. Uranyumlu mermiler ileride Ukrayna’da kullanılırsa, uranyumun çevredeki insanlara kimyasal zehirliliği (özellikle böbreklerde), radyasyondan daha çok. Uranyumlu mermilerin kullanıldığı 1991, 2001 ve 2003 yıllar...
Bir nesne, kara deliğin içine çekildiğinde sahip olduğu bilgisi (enformasyon) ne olur? Bugün geçerli olan kuramlara göre küp şeklinde bir demiri kara deliğin içine düşürürseniz bu bilgiyi geri kazanmanıza imkan yoktur. Çünkü bir kara deliğin kütle çekimi o kadar güçlüdür ki kaçış hızı ışıktan daha hızlıdır. Oysa ışık hızını hiçbir şeyin geçemeyeceğini biliyorduk. Ancak kuantum mekanik adı verilen ...
Cambridge'den Emeritus Prof. Dan McKenzie yaşayan en büyük yerbilimcilerden biri. Yerbilimleri konusunda Nobel muadili sayılan Crawfoord Ödülü sahibi olan Dan McKenzie, yeryüzünü meydana getiren plakaların milyonlarca yılda nasıl oluştuğunu, bunların birbirine göre göreceli hareketlerini ve bu hareketin sebebini ortaya koyan çok önemli araştırmalara imza attı. İstanbul Teknik Üniversitesi’nin dave...
Kanada ve Hindistan’daki araştırmacılar, Hindistan’daki dev bir teleskop yardımıyla “SDSSJ0826+5630” adlı galaksiden gelen sinyali yakaladı. Radyo dalgasının gökbilimcilerin geçmişe bakmalarını ve 13.7 milyar yaşında olduğu düşünülen erken evreni anlamalarını sağlayabileceği belirtildi. Bir uzaylıdan gelmediği belirtilen sinyalin, bu kadar uzun bir mesafeden alınan türünün ilk örneği olduğu ifade ...
Enerji kaynaklarına göre, dünya, Almanya ve Türkiye elektrik üretiminde gelişmeler Dünyada 2021’de güneş enerjisinden elektrik üretimi % 23 büyürken, rüzgarda büyüme % 14 oldu Ancak kömür enerjisinden elektrik üretimi de % 9 büyüdü. 2021 yılında Dünya toplam elektrik üretimi 27 000 TeraWattSaat (TWh) oldu. Bunda yine fosil yakıtlar % 61 oranla başı çektiler. Düşük karbonlu yakıtlar ise % 35’te kal...
Bilim insanları Güneş’in taç küresinde (korona) plazma sicimlerinde oluşan dinamik bir ağ yapısı keşfettiler. Yalnızca morötesi ışıkta görülebilen bu yapı, güneş atmosferinin orta tabakasında yer alıyor ve yavaş hareket eden güneş rüzgarları hakkında önemli bilgiler veriyor. Güneş rüzgarları tüm güneş sistemini etkiler: Atmosferleri parçalayabilir, gezegenlerin üzerine kimyasal açıdan değiştirebi...
Bir süpernova kalıntısında şimdiye kadarki en hafif nötron yıldızı keşfedildi. Yıldız kalıntısı sadece 0,77 güneş kütlesi kadar ve dolayısıyla da bildik nötron yıldızlarından yarı yarıya hafif. Peki bu kadar hafif bir yıldız nasıl oluşabildi? Bir nötron yıldızı, yoğun kütleli bir yıldızın yaşam döngüsünde bir süpernova içinde patladığı zaman oluşur. Geriye sadece 20 -30 kilometre büyüklüğünde bir ...