Yeni bir telekomünikasyon devrimi yaratacak 5G teknolojisinin uygulama alanlarına hizmet verebilecek kodlama yöntemlerinden birini geliştiren Prof. Dr. Arıkan, “kutupsal kodlar” buluşu ile ABD merkezli uluslararası kuruluş olan Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü’nün (IEEE), en prestijli ödülü olan IEEE Richard W. Hamming Madalyası ile onurlandırıldı.
IEEE tarafından her yıl “Enformasyon Bilimi, Sistemleri ve Teknolojisine çok üst seviyede katkı sağlayan” bir bilim insanına verilen madalya, Bilkent Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Arıkan’a, enformasyon ve haberleşme kuramına katkıları, kutupsal kodların keşfi ve kutupsallaştırma tekniklerine katkıları nedeniyle veriliyor.
Arıkan’a madalyası, Mayıs 2018’de San Francisco’da düzenlenecek IEEE Vizyon ve Yenilikçilik Zirvesi’nde takdim edilecek. Ödül kapsamında altın madalyanın yanı sıra bir de para ödülü yer alıyor.
Kutupsal kodlar
Türk bilim insanı Arıkan’ın “kutupsal kodlar” adlı buluşu daha önce de kriptolojinin bilimsel çalışmalarında büyük etkisi olan Shannon Enformasyon Kuramı’nda 60 yıldır açık olan bir problemi çözdüğü için ilk günden başlayarak endüstri tarafından büyük ilgi gördü. Arıkan, 2009’da yayımlanan bir makalesi ile bu konuyu bilim dünyasına takdim etmiş ve bilim insanı Claude Shannon tarafından 1948’de ortaya atılan enformasyon kuramının en temel problemine kökten çözüm getirmişti. Kutupsal kodlar, “Shannon Kanal Kapasite Sınırı”na ulaştığı kanıtlanabilen ilk ve tek kod çözme yöntemi olarak kabul ediliyor. “Kutupsal kodlar”, bilginin kablolu ya da kablosuz bir iletişim kanalı üzerinden aktarılması sırasında, çevre gürültüsünün sinyal üzerine eklenmesi nedeniyle iletişimde oluşan hataları sıfıra indirerek haberleşmeyi sağlıyor.
Sade yapısı nedeniyle, “Kutupsal kodlar”ın, fiziksel nesnelerin birbirleriyle veya daha büyük sistemlerle bağlantılı olduğu iletişim ağı olarak tanımlanan “nesnelerin interneti” ve 5G’nin getireceği yeni hizmetlerde de kullanılması söz konusu olacak. Bu konuyla ilgili çalışan standart komitelerinde, “kutupsal kodlar” ile mevcut yöntemler arasında büyük bir rekabet yaşanıyor. Veri transferinin, en güvenilir ve en az gecikmeyle transferini sağlayan Arıkan’ın buluşundaki algoritmaların, yakın gelecekte 5G standardına uygun her cep telefonunda yer alması öngörülüyor.
Prof. Dr. Erdal Arıkan, kutupsal kodlarla ilgili ticari faaliyetlerini 2011’de Bilkent Cyberpark’ta kurduğu firma aracılığıyla yürütüyor. Bu konuda çok sayıda patentin de sahibi olan Arıkan, daha önce 2010 yılında IEEE Information Theory Society Makale Ödülü’nü ve 2013 yılında IEEE W.R.G. Baker Ödülünü almıştı. Ayrıca, buluşu yurt içinde de 2010 Sedat Simavi Bilim Ödülü ve 2011 Kadir Has Vakfı Bilim Ödülü’ne layık görülmüştü.
