1900 öncesinde insan hayatına katkıda en büyük rolü oynayan üç buluşu tahmin edin: Anestezi, tuvalet ve pastörizasyon. Tuvalet en büyük hayat kurtarıcı olmuş: 1 milyar insan! Daha sonraki buluşlarda ise yine birer milyar insanın hayatını kurtaran gelişmelerden bazıları: Sentetik gübreler... Kan nakli... Yeşil devrim... Aşılar... Daha sonra antibiyotikler... Hepsi, insanlığı bugüne taşıyan en büyük buluşlar!
Son 20 yıl içindeki buluşlara bakıyoruz: Mesela küresel olarak toplanan tıbbi büyük veri depolarının işlenmesi ile yılda 500 milyon insanın hayatını uzatacak sonuçlar çıkartıldığı kestiriliyor. Hava kirliliğini azaltan yenilenebilir enerji kaynakları ise yılda 500 bin hayat kurtarıyor. 3D baskı tekniği ile medikal cihaz ve organ üretmek yakın gelecekte yılda 100 bin hayat kurtaracak...
Bunlar şüphesiz ki çeşitli hesaplamalardan elde edilen, tam doğru olmayan ama doğruya yakın olduğu sanılan kestirimler. Burada önemli olan, bu rakamlar ne kadar doğru sorusundan çok, bu buluşların insan hayatına yaptığı büyük katkıların altını çizmek.
İnsanlığın hayatını ikiye katlayarak dünyada ortalama yaşam beklentisini neredeyse 70’e vurduran, en gelişmiş ülkelerde ise 85’e dayatan 50 buluşu sıralıyoruz bu hafta. Özellikle sağlık alanıyla ilgili tüm bu buluşlar, insanoğlunun daha rahat, konforlu ve sağlıklı yaşamasını sağlayan büyük gelişmelerdir. Bu nedenle tüm ülkelerde sağlık masrafları en çoktur ve hızlıca hizmete giren buluşlar insan sağlığına katkıda bulunanlardır.
Sistem adeta “insanı yaşatmak” üzerine kuruludur. Dev hastaneler... Dev araştırma fonları... Dev sağlık – hayat sigortaları... Örneğin sadece ABD’de kanser araştırmalarına ortalama 5 milyar dolar harcanıyor.
Orta sayfada size grafikler ve yazı sunuyoruz. Bir sağlık hizmetleri şirketinin hazırladığı çalışmanın adaptasyonunu Cemre Yavuz hazırladı.
Yaşamak, ama bilerek, bilinçli olarak, düşünerek... Nereden geldik ve nereye gidiyoruz çizgisini unutmayarak.
İnsan için ekonomi
İnsanlığın nüfus artışıyla yerkürede yaşamın sürdürülemezliği arasında ters bir orantı varken, sağlık sisteminin tüm dünyada en önemli toplumsal faaliyet olmasını çelişki olarak mı göreceğiz?! Doğan Kuban, bu konuda geçen haftaki “Küçük güzeldir” yazısıyla, aslında dünyaya bir çıkış yolu öneren düşünürlerin varlığına gönderme yapıyordu. Bu sayıda da para ve zorbalığın insanlığın sağlıklı ve umutlu bir gelecek yolunu nasıl tıkadığını ve insanlığın yok oluşu üzerine varsayımları anlatıyor. Bu noktada şunu vurgulamalıyız: Hem insanlık hem yerküre için gelecek, paranın amaç olmaktan, insanın da tüketici olmaktan çıkartılmasında yatıyor.
Erdal Musoğlu aylık yazısında matematiğin doğuşunun eğlenceli öyküsünü anlatıyor.
Robotları uzaktan kumanda ile kapatmak
Bu hafta Tanol Türkoğlu İkinci Uzay Macerası yazısında soruyor: “Robotlar bilinç sahibi olup da kötü şeyler yapmaya başlarsa ne yapmalı? Uzaktan kumanda ile kapatmak çözüm olabilir mi?”
Müfit Akyos, ülkede okuryazarlığın, kitap okumanın büyük katkılarını araştıran bir raporu gündeme getiriyor ve bu bağlamda kütüphaneleri konu ediyor, ülkelerin yerlerine işaret ediyor... "Kitap okumayan çocuklar normal bir cümleyi 45 saniyede anlayabiliyorken, bu süre kitap okuma kültürü edinmiş çocuklarda 13 saniyeye kadar düşüyor."
Kanser konusunda nanobotların kanserli hücreleri açlığa mahkûm ederek yok etmesi, umut verici yeni bir teknoloji olarak deneysel uygulaması sayfalarımızda. Daha bir sürü yeni araştırma haberi: Diyabet ve obezitede yeni bir keşif: NRF1 molekülü… Şekerleme yapmanın insana iyi geldiği haberini; Bilim ve Beslenme sayfasının konusu olarak da en çok tüketilen meyvelerden biri olan elmayı okuyacaksınız. 3D yazılımların toplum hayatında yol açtığı yeni gelişmeler... Ve onlarca haber, yazı, yorum, bulmaca, yeni tekno ürünler ve araştırma vitrini ile dolu bir HBT elinizde...
Yine bir Cuma ve yine yeni bir beyin besleme haftası... HBT yayıldığı, okuru arttığı oranda bu hizmetini daha iyi sürdürecektir. HBT ile geleceği kuruyoruz!
Gelecek Cuma’ya kadar sevgiyle kalın...
***
Gençlere 200 HBT aboneliği ve 41 genç daha
İzzettin Silier’in gençler için HBT aboneliği kampanyası devam ediyor. 41 öğrencimizin daha isimlerini paylaşıyoruz. Sevgili gençler sizlerle birlikte olmaktan mutluyuz, iyi okumalar!
Basılı dergi
Meryem Alkan: İstanbul Üni. Matematik. Güner Koçyiğit: Aydın Atatürk Anadolu Lisesi. Batuhan Berke Oran: Namık Kemal Üni. Bilgisayar Prog. Defne Sicimoğlu: Üsküdar Amerikan Lisesi. Aleyna Göknil Göksu: Tevfik İleri Anadolu İmam Hatip Lisesi. Eyşan Akgöllü: Akdeniz Üni. Psik. Danış. Rehb. Mehmet Özdemir: Anadolu Üni. Maliye. Elif Sümbül: KTÜ Mimarlık. Serhat Öncü: İstanbul Üni. Hukuk Fak. Yunus Emre Aktaş: Ordu Anadolu Lisesi. Melek İmgeus Tanyeri: ODTÜ Jeoloji Müh. Tuğba Türk: Gazi Üni. Eczacılık Fak. Oylum Berfin Çapar: İstanbul Bilim Üni. Tıp Fak. Satıgül Güvendik: 9 Eylül Üni. Şehir/Bölge Planlama. Berat Atalay: Hasköy Ortaokulu. Mustafa Karataş: Ege Üni. Tıp Fak. Mehriban Gelen: Tosçelik Fen Lisesi. Ceren Evran: Mustafa Kemal Anadolu Lisesi. Şükrü Yılmaz: Ankara Üni. Yönetim Bil. YL. Nil Bensu Değer: Özel Mahir Sevim İlköğretim Okulu.
Dijital dergi
Nergis Toplar: Kocaeli Üni. Tıp Fak. Murat Korkmaz: İstanbul Aydın Üni. Grafik Tasarım. Yunus Yamak: Marmara Üni. Elektrik Elektronik Müh. Deniz Mert Yılmaz: Vefa Lisesi. Defne Yılmaz: Borusan Ortaokulu. Esin Tiryakioğlu: Trakya Üni. Tıp Fak. Mine Herdoğan: Ankara Üni. Veteriner Fak. Erdoğan Ersin Keskin: YTÜ Elektronik/Haberleşme Müh. Kadir Kanber: YTÜ Elektronik/Haberleşme Müh. Görkem Lale: Hacettepe Üni. Almanca Müt. Ter. Esra Ütükler: ODTÜ Uluslararası İlişkiler. Elanur Güllü: Bayburt Üni. Tıb. Dok. Sek. Melih Güzeş: İstanbul Üni. İktisat. Rümeysa Şahin: Giresun Üni. Tıp Fak. Esma Büşra Sümbül: Giresun Üni. Tıp Fak. Timuçin Kutalmış Bal: Anadolu Üni. Havacılık Yönetimi. Kemal Çağdaş Akaydın: Kütahya Necip Fazıl Anadolu Lisesi. Hatice Kurucu: İstanbul Üni. Cer. Tıp Fak. Nöroloji. Muhammed Yasir Poyraz: Selçuk Üni. Mimarlık. Abdülsedat Yıldırım: Cumhuriyet Üni. Sosyoloji YL. Efraim Ölçer: İTÜ Endüstri Müh.
