Türkiye’de kuraklık konusunda ciddi tehlike çanları çalıyor; barajlardaki su seviyeleri giderek azalıyor. Peki bu kuraklığın nedenleri hakkında ne biliyoruz? Mesele salt yağmurla mı ilişkili? Ve neler yapıyoruz ve neler yapmıyonuz? Orhan Bursalı İTÜ Meteoroloji Mühendisliği’nden Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu’nun kapısını çaldı, çünkü Kadıoğlu sadece meteoroloji mühendisi değil, bir afet yönetim uzmanı ve kuraklık da bir doğal ve toplumsal- ekonomik olarak da yaratılan afet. Kadıoğlu en çok merak edilen soruların yanıtını verdi, çok önemli açıklamalar yaptı; su yönetimimizdeki başarısızlıktan tutun kuraklığın nedenlerini anlatırken, bunu sinsi, tehlikeli ve zamanla gelişen mahvedici, tüm sosyo-ekonomik yapıyı çökertecek doğal afet çerçevesinde ele aldı.
“Kuraklığı ve suyu yönetemezsek, felaketle karşı karşıya kalırız. Eğer kuraklık üç yıl peş peşe devam ederse tam bir facia olur. Bir senenin kurak geçmesinin sosyo-ekonomik etkileri tolere edilebilir ama daha uzun sürerse başta tarım ve hayvancılık olmak üzere her şey biter. .” diyor ama şunu eklemeden de edemiyor: “Türkiye’nin problemi sadece kuraklık değil, birçok nedenle ortaya çıkan su kıtlığı. Bunu fark edecek seviyeye ise ne yazık ki henüz gelebilmiş değiliz..” Ve : Meteorolojik kuraklık değil; zihinsel kuraklık en tehlikelisi!
Ayrıntılar, sorular ve yanıtlar sayfalarımızda...
Ord. Prof. Dr. Niyazi Serdar Sarıçiftçi güneş enerjisi alanında yaptığı çalışmalarla dünyanın önde gelen isimleri arasında. Plastik organik güneş pilleri konusundaki çalışmasıyla dünyadaki ilk patent ve yayına sahip. Avusturya Viyana’da Johannes Kepler Üniversitesi Fizikokimya Kürsü ve Enstitüsü’nün başkanı olan Sarıçiftçi geçtiğimiz hafta Selçuk Yaşar Bilim Ödülü’nü aldı. Özlem Yüzak kendisi ile bir söyleşi gerçekleştirdi.
Sarıçiftçi “Silaha yatırdığın parayı güneş enerjisine yatır, dünyada savaş kalmaz. Artık güneş enerjisi pahalı diye bir gerekçe kalmadı. Yakın gelecekte CO2 dönüşümlü suni yakıtlar tümüyle olmasa da büyük miktarda fosil yakıtların yerini alacak” diyor ve Türkiye’nin güneş enerjisinde yapması gerekenleri yapmadığını belirtiyor...
Koronavirüs’de son gelişmeler
Koronavirüs tam gaz ilerlerken aşılardan da yeni ilaçlardan da iyi haberler var:
Bulaşı zincirini 24 saatte kıran muzice bir ilaç geliştirilmesi... düşük düzeyde antikorun bile COVİD-19’a karşı koruduğunun tespit edilmesi... Moderna aşısının antikor tepkisinin dayanıklılığının kanıtlandığı.. Çin’de yeni bir aşının daha koruyuculuğunun yüzde 86 çıkması...Reyhan Oksay derledi.
Kültür Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü’nden Doç. Dr. Asiye Gül koronavirüs testi pozitif çıkanların paniğe kapılmadan yapmaları gerekenleri sıralıyor yazısında.
Mustafa Çetiner de aşı karşıtlığı konusundaki yazısını bu hafta da sürdürdü ‘Geçtiğimiz yıl, DSÖ ortada henüz pandemi yokken, gelecekte insan sağlığını tehdit eden en büyük 10 sorun arasında aşı karşıtlığını da saymıştı. İnsanlığın pandemi ile sınavı sürüyor, bu çok kritik günlerde şimdi de aşılar ile ilgili tarihe geçecek büyük bir sınavın eşiğindeyiz’ diyerek. ...
Bayram Ali Eşiyok “Küresel Düzen: Yarılmış Bir Dünya” yazısında doğayı ve insanı sınırsızca sömüren neo-liberal küresel cangıldan ancak toplumsal adaletin sağlandığı bir kopuşla çıkılabileceğini savunuyor.
Doğan Kuban hoca ‘İstanbul’u Sevmeden Kurtaramazsınız, Bilmeden Sevemezsiniz’ diyor: “Eski İstanbul hakkında canlı anıları olamayanlar, ulaşımın insafsız çarkında öğütülüyor. Otobüs ya da trafiğe sıkıştırılmış milyonlarca insan bu kentin yaşamının 1500 yıl denizle yoğrulduğunu akıllarına bile getirmiyor. Ne kadar büyük ve eşsiz bir tarihin üstünde oturduklarını akıllarına bile getirmiyorlar...”
Pelin Dilara Çolak ‘Bilimin nesnelliği şüpheli mi?’ sorusunun yanıtını arıyor: ‘Değerlerden bağımsız olgusal bilgi imkansızdır; bilgi her zaman kurulan bir şeydir. Bu yüzden günümüzde bilimi yeniden öznellik kavramıyla birlikte düşünmek gereklidir’ diyerek.
Müfit Akyos bisikletli kentler konusundaki görüşlerini bu hafta da sürdürdü. Türkiye’den ve dünyadan örnekler vererek...
Dijital sinsi plan
Tanol Türkoğlu ‘Dijital sinsi plan’ başlıklı yazısında ‘Yaşayan beş kuşağın travmaları ve çıkış yolları neydi-ne olacak? İnsanlık kara lordlardan kurtulabilecek mi?’ diye soruyor... Deniz Biyoloğu Bayram Öztürk Akdeniz’de endemik bir çift kabuklu yumuşakça olan pinaların neslinin tükenmekte olduğuna dikkat çekiyor ve yapılması gerekenleri sıralıyor.
Bilim ve Beslenme sayfasının bu haftaki konuğu Ginkgo Biloba. Dinozorların yaşadığı dönemden günümüze gelebilen ender bitkilerden biri. Peki yararları ne? Nasıl kullanılmalı?
2020 yılı sona ererken çok önemli haberler de peşi sıra geliyor. COVID-19 salgınının tüm dünyayı her anlamda kötü etkilemesine rağmen uzay keşifleri tüm hızıyla sürüyor. Yıllar sonra uzaydan örnek getiren iki farklı görevin yanı sıra ilk kadın astronot ve Arecibo teleskobunun astronomi için önemine dair haberleri bir araya getirdik. Batuhan Sarıcan derledi.
Doğrudan eğitimin gücü
Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Meltem Lara Bilikmen, Gref Ashman’ın Doğrudan Öğretimin Gücü adlı kitabını özetlemeyi bu hafta da sürdürdü. Göz hastalıkları üzerine araştırmalarını Kanada’da Toronto Üniversitesi’nde sürdüren Prof. Dr. Yeni Hasan Yücel önemli bir makale yayınladı. Yücel ve ekibi ALS hastalığının teşhisinde göz retinasının önemli ipuçları sunabildiğini buldu ve bunu ortaya koyan bir teknik geliştirdi. Dergimizde... Erhan Karaesmen’in yazısı Ankara’da yeni açılan konser salonunun kent açısından önemi üzerine.
İnsanoğlu neden parmak izlerine sahip? Amazon ormanlarında bulunan ilkel kaya resimleri neden bilim dünyasını şaşırttı? Stres uyuyan tümör hücrelerini nasıl uyandırıyor? Hücre gençleştirme yöntemi göz hastalıklarının tedavisinde çığır açabilecek mi?... Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı Araştırma Gündemi’nde.
Kanatlar böceklerin bacaklarından mı evrimleşti? Fillerin günlük su kaybı 400 litreyi aşabiliyor. Murat Altaş’ın hazırladığı Hayvanlar Dünyası sayfasında..
Her hafta size mükemmele yakın bir HBT dergisi sunmak için çabalıyoruz. Türkiye’nin ve dünyanın dört bir yanından, haber, düşünce, eleştiri, bilgi...
Size de HBT’yi satın almak, okumak, yaymak ve desteklemek düşüyor.
Hiç unutmayın, sevgide ve bilimde kalın...
