Bu cüce gezegenin çekirdeği demirden…

Fizik ve Uzay Öne Çıkanlar
Bu cüce gezegenin çekirdeği  demirden…

Bir ötegezegen ne kadar büyük ve ağırsa, halihazırdaki yöntemlerle tespit edilmesi o kadar kolay olur. Çünkü o zaman gezegen, yıldızının önünden geçerken ışık eğrisinde açıkça fark edilebilir bir eğri yaratır ve yerçekimi etkisi de ana yıldızın karakteristik bir şekilde sallanmasına neden olur. Dünyamız büyüklüğüne ya da daha küçük olan gökcisimlerinde bu sinyalleri görmek zordur.

Astronomlar 2011 yılında Dünyamızdan daha küçük olan bir ötegezegen buldular, 2013’te ise bunu Merkür’den bile küçük olan Kepler-37b cismi izledi. Bu cücelerin yeni bir temsilcisini son olarak Berlin Teknik Üniversitesi’nden Kristine Lam ve ekibi keşfetti.

Araştırmacılar TESS uzay teleskopu tarafından tespit edilen gezegen sinyalinin izini sürdüler. Kırmızı cücenin gerçekten de bir gezegeni var. Bu Gj 367b olarak isimlendirilen gezegen, 9000 kilometrelik çapıyla neredeyse Mars kadar ve bu açıdan bakıldığında Dünyamızdan küçük gezegenler sınıfına giriyor. Ayrıca Dünyamızın kütlesinin sadece yüzde 55’ine sahip olduğu için de bilinen en hafif ötegezegen.


Gj 367b’nin bir kaya gezegen olması gerektiğini düşünülüyor. Bu küçük gezegen yıldızının çevresinde çok  yakın mesafede dönüyor; bu yüzden  iklimi Dünyadan çok farklı. Gj 367b yörüngeyi sadece 0.32 gün içinde tamamlarken, yıldızından, Dünyamızın 576 katı kadar radyasyon alıyor. Sonuçta gündüz tarafındaki sıcaklıklar neredeyse 1.500 santigrat dereceyi buluyor. Astronomlar bu sıcaklıkta silikatların ve metalik demirin eriyebileceğini söylüyorlar. Bu nedenle yeni keşfedilen bu ötegezegen ender bir grup olan ultra kısa periyotlu gezegenler (USP) grubuna giriyor.

Daha da ilginç olansa şu: Yüksek yoğunluk  demir bir çekirdeğin varlığına işaret ediyor. Hesaplamalara göre bu metal çekirdek, çekirdek çapının yüzde seksen beşi kadar olabilir. Bu nedenle de bu cüce kaya gezegen büyük ölçüde demirden oluşuyor ve bu açıdan büyük bir demir-nikel çekirdeğiyle güneş sisteminin diğer gökcisimlerinden ayrılan Merkür’e benziyor. Astronomlar Merkür’ün kayamsı mantosunun çok eski bir çarpışmayla büyük oranda parçalandığını düşünüyorlar. Fakat Gj367b’nin niçin bu kadar büyük bir demir çekirdeğe sahip olduğunu, bunun nasıl oluştuğunu ve gezegenin niçin yıldızına bu kadar yakın olduğunu araştırmacılar henüz çözebilmiş değiller.

Nilgün Özbaşaran Dede

Kaynak