Tübitak Ulusal Gözlemevi’nin (TUG) 1,5 metrelik teleskobu (RTT150) ile ilk kez bir öte-gezegen keşfedildi. 10 yılı aşkın bir zamana yayılan gözlemlerle yıldızı etrafında 353 günde bir tur atan ve yıldızına Dünya’nın Güneş’e olduğu kadar uzaklıkta bulunan Jüpiter boyutlarında bir öte-gezegen keşfedildi.
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr. Mesut Yılmaz ve arkadaşları tarafından keşfedilen öte-gezegen, yörünge dönemi ve yıldızına uzaklığı ile adeta Dünya’nın ikiz kardeşi gibi. Ama birazcık tombul bir kardeş.
İlk belirlemelere göre öte-gezegen 1,4 Jüpiter kütlesinde, yıldızına yaklaşık 1 astronomi birimi (150 milyon km) uzaklıkta, yörünge dönemi yaklaşık 353 gün... 210 ışık yılı (2.1 katrilyon km) uzakta kırmızı dev yıldızın çevresinde dolanıyor.
Astronomy & Astrophysics dergisinde yayınlanan çalışma, Doppler gezegen araştırma programı kapsamında, projede aday olarak belirlenmiş 50 dev yıldızın gözlemlenmesine dayanıyor. Bu yıldızlardan 13 tanesinin radyal hız eğrilerinde ciddi değişimler görülmüş ve takibe alınmış. Bu keşfe konu olan da, HD 208897 olarak kodlanmış bir dev yıldız.
Eğer bir gezegen Güneş dışında başka bir yıldız etrafında dolanıyorsa buna öte-gezegen denir. Bu gezegenleri ve yıldızları incelemek gezegen oluşumunu ve evrimini anlamamıza yardımcı olabilir. Gezegenler nasıl oluşur? Yıldız evriminin gezegen oluşumuna etkileri nelerdir? Bu ve buna benzer birçok sorunun yanıtı galaksimizdeki yıldızların evrimsel olarak incelenmesi ve varsa bu yıldızlar etrafında dolanan gezegenlerin yörüngesel parametrelerinin elde edilmesi ile mümkün olur.
Türk astronomisi adına harika bir bilimsel gelişme olan bu keşif bize başka keşiflerin de yolda olduğunun adeta bir habercisi.
Öte-gezegen belirleme yöntemlerini izlemek için: www.youtube.com/watch?v=_zk-lUo8jo4
Not: 18 Ağustos Cuma günü yayınlanacak olan 73. sayımızda konuyla ilgili geniş bilgi ve Yrd. Doç. Dr. Mesut Yılmaz ile yapılmış röportaj yer alıyor.
