Çocuk felcinin tümden temizlenmesi hedefleniyor. Gerçi dünya genelinin %99'unda artık bu hastalık görülmüyor. Ancak geriye kalan yüzdede durum oldukça vahim. Bunun en büyük nedeni Nijerya, Pakistan ve Afganistan’da aşı kampanyalarının terör örgütleri tarafından engelleniyor oluşu.
Çocuk felcinin (Poliomyelit) neredeyse tümden yok edilmesi çağımızın en büyük başarılarından biri. Daha 20 yıl kadar öncesine kadar dünya genelinde 350.000 hasta çocuk vardı, 2016’da ise şimdiye dek yirmi yedi vaka sayıldı. 2017’den itibaren hiçbir vakanın yaşanmaması bekleniyordu. Sadece Afganistan ve Pakistan’da yeni hastalık vakaları ortaya çıkıyordu. Fakat hedefe ulaşmaya çok az kalmışken, Nijerya’daki teröristler hastalığın yeniden artmasına yol açtı.
Afrika’da 2014-2016 yılları arasında hiç çocuk felci vakasına rastlanmamıştı. Ancak Boko Haram terör milislerinin kontrolünde olan Nijerya’nın kuzeydoğu bölgelerinde yeni vakalar tespit edildi. Dünya Sağlık Organizasyonu (WHO) ve bölgesel temsilciler o zamandan bu yana Nijerya’nın Borno eyaletinde ve komşu bölgelerinde on milyon kadar çocuğu aşıladılar. İkinci aşamada, Nijerya, Çad, Nijer ve Kamerun’da 41 milyon çocuk aşılandı.
Hastalık tek bir çocukta görülse dahi dünyanın tüm ülkelerindeki çocuklara çocuk felci hastalığı bulaşma riski vardır diye uyarıyor WHO. “Virüs birkaç bölgede varlığını korumaya devam ettiği müddetçe on yıl içinde 200.000 yeni vaka yaşanabilir.” Çocuk felci son derece bulaşıcı bir hastalıktır. En başta dışkıyla bulaşan virüs özellikle de küçük çocuklar için çok tehlikelidir. WHO’nun açıklamasına göre 200 enfeksiyondan biri felçle sonuçlanıyor. Felçli çocukların %10'u yaşamlarını yitiriyor. Çocuk felcinin tedavisi yok, hastalıktan sadece aşıyla korunmak mümkün.
Avrupa’da çocuk felci çok uzun bir zaman önce tarih olduğu için insanlar çocuklarını aşılatmak istemiyor. Bu tıbbi olmaktan çok duygusal bir konu diyor Küresel Çocuk Felcini Yok Etme Girişimi’nden (GPE) Sona Bari. Mesela çocuk felcinin henüz 2011’de kurutulduğu Hindistan’da durum çok farklıdır. Burada ebeveynler hastalığın sonuçlarını gördükleri için aşıdan vazgeçenleri bir türlü anlayamıyor.
Nijerya’daki en büyük zorluk ise yüz binlerce insanın hala Boko Haram tarafından kontrol altında tutulan ya da yardım kuruluşları için tehlikeli olan bölgelerde yaşamasından kaynaklanıyor. Köktendincilerin kontrolü altında sağlık sistemi de çöktü. Birleşmiş Milletler'e göre bölgede 4,4 milyon kişi açlık tehlikesiyle karşı karşıya hatta bazı bölgelerde açlık başlamış bile. Ve çocukların bağışıklık sistemleri her an hastalık kapacak kadar zayıflamış. Bölgeye aşı maddesi akması gerek diyor Bari.
Pakistan’da da güvenlik sorunu uzun bir süre çocuk felcinin yok edilmesine engeldi. Fakat yeni vakalar son olarak önemli ölçüde düştü. 2014’te 306 vaka tespit edilmişken, 2015’te geriye sadece 54 vaka kalmıştı. Bu 2007’den sonraki süre içindeki en düşük sayıydı. 2016 Ekim’in ortalarında ise geriye sadece 15 vaka kaldı. Terör örgütleri yıllarca özellikle de kuzeybatıdaki aşiret bölgelerindeki aşı kampanyalarına saldırdı. Teröristler aşının Müslümanlar'ı yok edici bir madde olduğuna inanıyor ve kampanyaları da Batı’dan ajan getirmek için bahane olarak görüyorlar. Ordu köktendinci teröristlerle mücadele etmeye başlayınca, sağlık personeli de daha önce hiçbir çocuğun aşılanmadığı bölgelere girme olanağına kavuştu.
Afganistan’da ise tam tersine bir gelişme söz konusu. Taliban’ın geniş bölgelere yayılmaya devam etmesi uzmanları endişelendiriyor. 2016’da sekiz yeni çocuk felci vakası tespit edilmiş. Daha önce bu sayı yirmi civarındaydı. Uzmanlar, o dönemde Bedehşan’da 2000’in üzerinde çocuğu aşılayamadıklarını bildirmişler.
WHO, Unicef, Amerikan Salgın Kontrolü Dairesi (CDC) ve Uluslararası Rotary yardım organizasyonu,1988 yılında bir araya gelerek çocuk felcinin kökünü kurutma kararı almıştı. Dünyanın %99'u temizlendi ama geriye kalan yüzde en zoru. Nijerya’da hastalığın hortlaması uluslararası birlikler için bir uyarı oldu. Belki de bu son evrede tam da ihtiyacımız olan alarm sinyaliydi diyor WHO ‘nın GPEI müdürü Michael Zaffran.
Derleyen: Nilgün Özbaşaran Dede
Kaynaklar:
https://science.orf.at/stories/2805421/
https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/poliomyelitis
http://polioeradication.org/wp-content/uploads/2016/09/20160906_AppealNigeria.pdf
