Koşmak dizlerimiz için faydalı mı zararlı mı?

Sağlık
Koşmak dizlerimiz için faydalı mı zararlı mı?

Koşmanın, zaman içerisinde dizlerde yıpranmaya ve aşınmaya sebep olduğu, eklem ağrılarına, eklem iltihabına ve diğer sakatlıklara yol açtığı düşünülmekteydi. Ancak yakın zamanda yapılan küçük çaplı bir araştırma sonucunda 30 dakikalık koşma egzersizinin aslında kişilerin diz eklemlerindeki iltihaplanmayı azalttığı görüldü.

European Journal of Applied Physiology isimli dergide yayınlanan rapora göre Brigham Young Üniversitesi’nden (BYÜ) araştırmacılar, düzenli koşu yapan 18 ile 35 yaş arası sağlıklı 15 katılımcının, 30 dakikalık koşu öncesi ve sonrası kan değerlerini ve diz eklem sıvısı örneklerini inceledi. Daha sonra koşu yapmadıkları sakin bir dönemde yine aynı örnekler alındı.

Araştırmacılar, katılımcıların diz sıvısında iltihaba sebep olan moleküllerin koşu sonrası artmış olmasını beklerken, aksine bu moleküllerin azaldığını gördü. "Bu sonuçlar bizler için çok şaşırtıcıydı” diye konuşan araştırmayı yürüten BYÜ’den egzersiz bilimcisi Matt Seeley, yapılan araştırmanın pilot araştırma olduğunu, katılımcı sayısının az olmasından dolayı elde edilen bulguların ileri çalışmalarla desteklenmesi gerektini duyurdu. Ayrıca araştırmada katılımcıların iltihap seviyelerine bir hafta veya bir ay sonra değil yalnızca koşmalarından hemen sonra bakılmıştı. Seeley, ilerleyen zamanlarda aynı araştırmayı daha fazla katılımcıyla yürütmek istediklerini de belirtti.


Araştırmaya dahil olmayan bazı uzmanlara göre araştırma sonuçları her ne kadar şaşırtıcı olsa da koşma egzersizinin dizleri sakatlıklardan veya eklem iltihabından koruyup korumadığı henüz kesin olarak bilinmiyor. Kaliforniya Üniversitesi’nden ortopedist Brian Feeley’ye göre iki durum için de geçerli veri mevcut: Düzenli olarak koşan fakat hiçbir diz sakatlığı geçirmemiş insanlar da var, genç yaşta eklem iltihabı olanlar da.

Düzenli olarak koşan insanlar için 30 dakikanın oldukça kısa bir süre olduğunu belirten Freeley, araştırmanın uzun mesafe koşucuları için geçerli olmadığına dikkat çekiyor. Maraton koşucuları üzerine yapılan diğer araştırmalarda, koşucuların diz kıkırdaklarında değişimler görüldüğü, bu durumun da sakatlığa sebebiyet verebileceği ve sakatlığın aylarca sürebileceği gözlemlenmişti.

Bu iki durum da göz önüne alındığında, kısa mesafe koşularında vücudumuzun iltihap seviyesini düşürerek kıkırdağı korumasının evrimsel bir avantaj olduğunu belirten Feeley, uzun mesafe koşularında ise dizin iltihap seviyesini düşürme yetisinin azaldığını, bunun da eklem dejenerasyonuna sebep olabileceğini de ekliyor. Seeley ve Feeley, koşma egzersizinin faydalarının, zararlarından daha çok olduğu konusunda hemfikir. Kişinin koşu sebebiyle eklem itihabı olmasında veya başka sakatlıklar geçirmesinde kilo ve genetik de ayrıca etken. Koşma egzersizinin faydalarının ve zararlarının tam olarak öğrenilebilmesi için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor. O zamana  kadar koşu yapan kişiler, kros koşuları yaparak veya koşudan sonra eklemlerine iyileşme süresi tanıyarak, ayrıca herhangi bir acı veya şişme durumuna dikkat ederek, diz sağlıklarını koruyabilirler.

Derleyen: Sevda Deniz Karali

Kaynak

*Bu yazı HBT'nin 53. sayısında yayınlanmıştır.