Amerikalı bilim insanlarının son bir araştırmasına göre maymun çiçeği virüsü testislere ve epididime yerleşiyor. Daha sonra ise sperma ve meni yoluyla diğer insanlara bulaşabiliyor.
Maymun çiçeği aslında insanda çok ender görülen ve daha çok Afrika’da sınırlı kalan bir hastalık. Fakat Mayıs 2022’den bu yana 120 ülkede en az 50.000 kişiyi etkisi altına alan bir maymun çiçeği salgın sürüyor. Kökeni Nijerya’ya uzanan virüs, mutasyonlar sayesinde insanlara daha kolay bulaşır hale geldi. Virüsü taşıyanlar arasında özellikle de genital bölgede cilt lezyonları olan çok sayıda genç eşcinsel erkeğin bulunması dikkat çekici.
Maymun çiçeği virüsünün sadece beden sıvıları ve cilt lezyonları ile değil, aynı zamanda sperma ve meni yoluyla da bulaşabileceği şüphesi bir süredir vardı. Fakat bu tahmini destekleyecek kanıtlar eksikti. Amerikan Ordusu Enfeksiyon Hastalıkları Araştırma Enstitüsü’nden Jun Liu ve ekibi, virüsü taşıyan 21 uzun kuyruklu makak maymununun (Macaca fascicularis) testis dokusunu analiz ettiler. Bu maymun türü, bu virüs hastalığına karşı insana benzer bir şekilde reaksiyon verdiği için uygun bir model olarak kabul edilir. Bununla birlikte enfeksiyon makaklarda insana kıyasla biraz daha ağır geçer.
Araştırmacılar virüs antijeni için flüoresan işaretleyicisi ve virüsün RNA’sı için kanıtlama yönteminden yararlandılar. Ve bu şekilde, incelenen 21 testisin on sekizinde maymun çiçeği antijeni tespit edildi. Virüs öncü sperm hücrelerinde olduğu kadar seminifer tübüllerde ve testislerin interstisyel hücrelerinde de yer alıyordu. Virüs ayrıca sperm üretim ve olgunlaşma bölgeleri olan epididimin epidim kanallarında da saptandı. Araştırmacıların görüşüne göre bu da virüsün, enfeksiyonun akut evresinde sperma ve sperma sıvısıyla bulaşabileceği anlamına geliyor.
Testisler Zika, Ebola, Marburg ve Kırım Kongo ateşi gibi birçok enfeksiyonda etkileniyor. Bununla birlikte testisler ve sperma görünüşe göre, akut bir enfeksiyon sırasında maymun çiçeği virüsü için sadece bir “sığınak” değil. Araştırmacılar iyileşmekte olan makakların testis örneklerinde de maymun çiçeği patojeni tespit ettiler ve bunların enfeksiyondan 37 gün sonrasına kadar kalıcı olduğu anlaşıldı. Bu açıdan bakıldığında veriler, maymun çiçeği virüsünün hem akut enfeksiyon aşamasında hem de iyileşme aşamasında sperma yoluyla geçebileceğine kanıtlıyor. Aynı şeyin insanlar için de geçerli olup, olmadığı bundan sonraki araştırmalarla belli olacak.
Nilgün Özbaşaran Dede
