Avusturyalı araştırmacı Markus Sauerberg, SSM- Population Health dergisinde yayımladığı araştırması için, toplam nüfus içindeki düşük, orta veya iyi eğitimli insanların ortalama sağlıklı yaşam üzerindeki etkilerini inceledi. Sağlıklı yaşam yılı olarak, katılımcıların gündelik yaşamlarında kısıtlanmadıklarını belirttikleri tüm yıllar kabul edildi. Araştırmacı her şeyden önce 16 ülkenin ölüm verilerini, eğitim durumlarına göre kaydedildiği Eurostat veri bankasından yararlandı.
Eğitim durumu ve sağlıklı yaşam süresi arasındaki bağlantı en çok da Macaristan’da belirgin: Bu ülkede düşük eğitimli 30 yaşındaki kişilerin önünde ortalama olarak 24 sağlıklı yıl bulunurken, aynı yaştaki iyi eğitimli Macarların önünde 40 sağlıklı yıl var. Kadınlarda en büyük fark Finlandiya’da. Düşük eğitim düzeyine sahip otuz yaşındaki kadınların önünde 20 sağlıklı yaşam yılı, aynı yaştaki yüksek eğitim düzeyine sahip Finli kadınların ise 34 sağlıklı yaşam yılı bulunuyor. Farklı eğitim seviyelerine sahip kişiler arasındaki farklılıklar diğer ülkelerde de kendini gösteriyor. Sağlıklı yaşam yılı arasındaki farklar beş yıldan (Romanya), on beş yıla kadar (Macaristan) değişiyor. Bununla birlikte bir ülkedeki genel sonuç için eğitim seviyelerindeki farkın büyüklüğü de önemli. Örneğin Portekiz’deki erkeklerin yüzde 71’i düşük seviye eğitimliyken, Polonya’da bu oran sadece yüzde 16. Buna göre 30 yaşındaki Polonyalı erkeklerin kalan sağlıklı yaşam süresi 33,4 yıl, 30 yaşındaki Portekizli erkeklerin ise ortalama olarak bir yıl daha az.
Bu şaşırtıcı bir sonuçtur, çünkü Portekiz’deki iyi eğitimli bireyler için sağlıklı yaşam süresi daha fazladır. Yani farklı eğitim seviyelerine sahip bireyler ayrı ayrı değerlendirildiğinde, Portekizlerin kalan sağlıklı yaşam süresi biraz daha yüksek çıkıyor ama toplam nüfustaki ortalama daha düşük diyor araştırmacılar. Benzer bir durum Bulgaristan ve İtalya’daki kadınların karşılaştırılmasında da ortaya çıkıyor. İtalyan kadınlar tüm eğitim gruplarında Bulgar kadınlardan daha yüksek veya benzer değerlere sahipken, genel olarak daha düşük değerle sahip oluyorlar. Bunun nedeni ise Bulgaristan’da düşük eğitim düzeyine sahip kadınların oranın İtalya’dakinin yarısından az olmasıdır.
Sauerberg bu çalışmadan elde edilen sonuçlarla, politikacıların sağlık önlemlerini daha etkili bir şekilde kullanabileceklerini söylüyor. Portekiz gibi bazı ülkeler, eşitsizlikleri azaltarak ve eğitimi teşvik ederek tüm nüfusun ortalama sağlıklı yaşam süresini artırabilirler. Polonya ve benzer değerlere sahip diğer ülkeler ise iyi işleyen bir sağlık sistemi faktörlere önem verebilirler diyor araştırmacı.
Nilgün Özbaşaran Dede
