Alzheimer’a yönelik kan testleri yeni değil; mevcut testler temel olarak bazı bilişsel semptomlar gösteren kişilerde hastalığın teşhis edilmesine yardımcı oluyor. Ancak semptomların ne kadar ilerlemiş olduğunu veya Alzheimer’ın kişide neden olduğu bilişsel gerilemenin boyutunu ortaya koyamıyor.
Bu ayrım önemli. Çünkü Alzheimer için mevcut tedaviler, en büyük etkisini erken evrelerde gösteriyor. Bu sebeple hastalığın ne boyutta olduğunu değerlendirmek için güvenilir ve erişilebilir bir yöntem, doktorların hangi hastaların tedaviden en çok fayda görme olasılığının olduğunu ve ne kadar ileri düzey bir tedavi gerektiğini belirlemelerine yardımcı olma potansiyeli taşıyor.
Washington Üniversitesi (WashU) Tıp Fakültesi ile İsveç'teki Lund Üniversitesi'nin ortak çalışması ile geliştirilen bir kan testi de bu açıdan önem taşıyor.
Nature Medicine dergisinde yayınlanan çalışmaya göre, Alzheimer hastalığı için yeni geliştirilen kan testi, yalnızca hastalığın varlığını doğrulamaya yardımcı olmakla kalmıyor, aynı zamanda hastalığın ne kadar ilerlediği hakkında da bilgi sağlıyor.
Yeni test ayrıca bir kişinin semptomlarının Alzheimer'dan mı yoksa altta yatan başka bir durumdan mı kaynaklandığına dair de değerli bilgiler sunuyor.
Anahtar: MTBR-tau243 proteini
Bilindiği üzere Alzheimer hastalığı, “amiloid” adı verilen bir proteinin beyindeki plaklarda birikmesini ve ardından yıllar sonra “tau protein” düğümlerinin gelişmesini içeriyor. Bilişsel semptomlar, tau düğümleri tespit edilebilir hale geldiğinde ortaya çıkıyor ve düğümler yayıldıkça semptomlar kötüleşiyor.
Çalışma kapsamında da araştırmacılar, kandaki “MTBR-tau243” adlı proteinin mevcut seviyelerinin, beyindeki toksik tau agregatlarının birikiminin miktarını doğru bir şekilde yansıttığını ve bunun Alzheimer hastalığının şiddetiyle ilişkili olduğunu bulmuş durumda.
Bilişsel gerileme yaşayan bir grup insandan alınan MTBR-tau243 kan seviyelerini analiz eden araştırmacılar, erken veya geç evre Alzheimer hastalığı olan kişileri ayırt edebildi. Aynı zamanda altta yatan başka sebepleri olan hastaları da sadece Alzheimer’dan mustarip kişilerden ayırabildiler.
“Bu kan testi, Alzheimer semptomlarının ve demansın en iyi biyobelirteç ölçümü olan Alzheimer tau düğümlerini açıkça belirliyor,” diyen çalışmanın ortak yazarı WashU Tıp Fakültesi’nden Nöroloji Profesörü Randall J. Bateman, sözlerine şöyle devam ediyor:
“Şu anda klinik uygulamada, Alzheimer düğümleri ve demans için kolay veya erişilebilir ölçümlerimiz yok. Bu nedenle bunun gibi bir kan testi, semptomların Alzheimer'dan kaynaklanıp kaynaklanmadığına dair çok daha iyi bir gösterge sağlayabilir ve ayrıca doktorların hastaları için hangi tedavilerin en iyi olduğuna karar vermelerine yardımcı olabilir."
