Afrika’da bulunan yüzlerce fosilleşmiş ayak izi, eski insan davranışlarına dair bazı fikirler veriyor. Örneğin kadınların, yemek bulmak için yiyecek grupları oluşturduğu... Ki bu, şu anda Afrika’daki bazı kabilelerde halen süren bir gelenek.
Doğu Afrika’da bulunan Ol Doinyo Lengai yanardağı uzun zaman önce patladı ve şimdiye kadar Afrika’da bulunan en eski antik insan ayak izlerini koruyan yumuşak zemin akışına neden oldu. Oluşan sertleşmiş volkanik tortularda korunan 400’den fazla insan ayak izi ise eski Doğu Afrikalı avcı-toplayıcıların sosyal hayatına dair bazı fikirler verebilir.
Kuzey Tanzanya’daki Engare Sero köyünün yakınındaki bu izler, Pittsburgh’daki Chatham Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Kevin Hatala ve meslektaşları tarafından bulundu. Hatala, bu koleksiyonun, “Afrika’da şimdiye kadar bulunan en geniş eski insan ayak izi koleksiyonu” olduğunu belirtiyor.
Scientific Reports’ta yayımlanan çalışmaya göre insanlar, 19.100 ve 5.760 yıl öncesine kadar uzanan bir süreçte, çamurlu bir volkanik enkaz tabakası boyunca yürümek durumunda kalmıştı. Ekip, ayak izi tortusu ile kısmen örtüşen ince bir kaya tabakası tarihlendirmesinin, ayak izlerinin yaş aralığını yaklaşık 12.000 ila 10.000 yıl öncesine kadar daralttığını söylüyor.
Hatala’nın ekibi, Engare Sero’daki ayak ölçü boyutlarını, izler arasındaki mesafeleri ve izlerin hangi yöne işaret ettiğini analiz etti. Bir ayak izi koleksiyonunda, güneybatıya yürüyen 17 kişilik bir grup tespit edildi. Modern insan ayak izi ölçümleriyle yapılan karşılaştırmalar, bu grubun 14’ünün kadın, ikisinin erkek ve bir genç çocuktan oluştuğunu ortaya koydu.
İnsan hep yemek arayışında
Araştırmacılar, kadınların yemek için yiyecek arıyor olabilirken birkaç erkeğin de onlara eşlik ettiğini düşünüyor. İlginç bir şekilde Tanzanya’daki Hadza halkı da dahil olmak üzere bazı günümüz avcı-toplayıcıları, büyük ölçüde kadınların yiyecek toplama gruplarından oluşuyor.
Altı parçadan oluşan başka bir sette ise ayak izleri kuzeydoğuyu gösteriyordu. Bu izler muhtemelen grupça harekete işaret etmiyordu. Daha ziyade, iki kadının ve bir erkeğin yavaş yavaş dolaştığını, bir kadının ve bir erkeğin hızlı bir şekilde yürüdüğünü ve başka bir kadının bölgeye koştuğunu gösteriyordu.
İngiltere’deki Bournemouth Üniversitesi’nden jeolog Matthew Bennett, eski insan davranışlarını incelemek için diğer korunmuş ayak izi alanlarının daha umut verici fırsatlar sunduğunu belirtiyor. Kendisi, yaklaşık 12.000 yıl önce yaşayan on binlerce insan, mamut, dev tembel hayvan ve diğer canlıların ayak izlerini ortaya çıkaran New Mexico’daki White Sands Ulusal Parkı’nda devam eden çalışmalarda yer alıyor. Oradaki ilk sonuçlar, insanların dev tembel hayvanları avladığını gösteriyor ve Bennett, orada yapılan araştırmanın Taş Devri avcılığına dair daha fazla öngörü sağlayacağını düşünüyor.
Batuhan Sarıcan / [email protected]
Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/africa-biggest-collection-ancient-human-footprints-found
