Görsel: Wikimedia Commons
Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi’nden limnolog (göl bilimi uzmanı) Souza Saldivar ve ekolog (çevrebilim uzmanı) Luis Eguiarte Fruns, Meksika’nın Chihuahuan Çölü’nün ortasında yer alan Cuatro Ciénegas havzasındaki rengârenk gölcükleri 1999 yılından bu yana inceliyorlar.
800 km2 alana serpiştirilmiş 300 kadar turkuaz-mavi renkli göl suları mikrop kaynıyor. Yeryüzünün antik deniz sularının kimyasal yapısına benzeyen bu göllerin sığ kıyılarını bir halı gibi stromatolit denilen oluşumlar kaplıyor. Saldivar, göl sularını ilk analiz ettiğinde gördüklerini şöyle anlatıyor: “Göl sularındaki mikrop miktarı hiçbir yerde bir arada göremeyeceğiniz kadar çoktu, koloni boyutları inanılmazdı ve müthiş bir renk çeşitliliği yaratıyorlardı.”
Saldivar ve Fruns’un araştırmları, o tarihten sonra Meksika ve ABD üniversitelerinden çok sayıda bilim insanlarını bölgeye çekti. İspanyolca'da “dört bataklık” anlamına gelen Cuatro Ciénegas dünyada en fazla biyo-çeşitliliğe sahip yerlerden biri. Bir tür hayvanat bahçesine benzeyen göllerde ökaryotların öncüsü eski mikroplardan arkeler de yaşıyor.
Bu çeşitliliğin içinde sıra dışı bir uyum yeteneğine sahip suşlar da bulunuyor. Örneğin yağ membranlarını normal olarak fosfordan yapmak yerine sülfürden yapabiliyorlar, zira bu sularda fosfor nadir. 20 yıldır “Bu eski mikroplar burada nasıl oluştu?” sorusunun yanıtını araştıran Saldivar ve Fruns, yakında doğru yanıta ulaşacaklarını tahmin ediyor. Kaldı ki ellerini çabuk tutmak zorundalar.
1970’li yıllardan bu yana yöre halkı büyükbaş hayvanlarının yemesi için yetiştirdikleri alfalfa denilen bitkiyi sulamak için bu gölleri sularını çekiyorlar. Bu suların çekilmemesi için yöre halkını ikna etmeye çalışan Saldivar, bu göllerin kuruması durumunda burada milyonlarca yıldır yaşamını sürdürmüş olan çok değerli mikroskopik yaşamın da sona ereceğini biliyor. Şimdilik bir kanalın kapatılmasını başarmış durumdalar.
Kaynak: https://www.science.org/content/article/pools-mexican-desert-are-window-earth-s-early-life
