İnsan anatomisi binlerce yıl önceki doktorların bile merak konusuydu. Antik Yunan’da örneğin Herophilus ve Erasistratus gibi bilginlerin, ilk anatomik atlası yaptıkları ve insan bedeninin içini tarif ettikleri söylenir.
Ancak bu bilginlerin eserleri İskenderiye Kütüphanesi'ndeki yangında kaybolmuştu. Bugüne kadarki en eski anatomi bilgileri (en azından Avrupa’da) Romalı doktor Galenus’a aitti. Fakat kısa bir süre önce bulunan dünyanın en eski anatomi atlasına göre Çinli doktorlar da çok eski tarihlerden itibaren insan bedenin anatomisi üzerine çalışmışlar.
Konuyla ilgili üç belge, Güney Çin’deki Mawangdui arkeolojik buluntu yerindeki İ.Ö.268 yılına ait yüksek rütbeli bir soylunun mezarında bulunmuş. İ.Ö. 300-200 yıllarında yazılmış olan Mawangdui belgeleri aslında 1970’li yıllarda bulunmuştu. Fakat bunlar o zamanlar dini veya esoterik olarak sınıflandırılmıştı. Nitekim bunlar geleneksel Çin tıbbına göre yaşam enerjisi Chi’nin, bedene akması gereken on bir meridyenin akışını tanımlıyor.
Bangor Üniversitesi’nden Vivien Shaw ve ekibi şimdi bu Çince metinleri daha yakında inceledi. Sürpriz sonuçlara göre Mawangdui belgelerindeki tanımlamalar anatomik açıdan çok doğru.
Belgeler, insan bedenindeki sinir yolları, kas demetleri veya kan damarlı gibi yapıları son derece doğru bir şekilde tanımlıyor, her ne kadar geleneksel Çin tıbbının tipik terimleriyle yazılmış olsalar bile. Mawangdui belgelerindeki metin, insan bedeninde görülen yapıları anlatıyor. Beden ve metin arasındaki örtüşme nedeniyle bu eserde yazılanlar esoterik değil. Araştırmacılara göre eski Çin’de öğrenciler ve doktorlar tarafından hazırlanan dünyanın en eski anatomi atlasını temsil ediyor.
Bu sonuçlar kanıtlandığı taktirde Çin’de bulunan anatomi atlası Romalı doktor Galenus’un en eski anatomi tanımlamalarından en az 2.200 yıl daha eski anatomi atlası olacak.
Peki ama bu belgeleri yazanlar bu bilgilere nasıl ulaşmışlardı? Sonuçta hanedanlıkta diseksiyona yasal olarak izin verilmiyordu. İnsan bedeninin kutsal sayıldığı bu tarihte diseksiyon, bir atanın sakat bırakılması anlamına geliyordu. Bu da aslında Mawangdui belgelerinin bugüne kadar tıbbi belge olarak görülmemesinin nedenlerinden biriydi.
Fakat araştırmacılar küçük bir ipucu bulmuşlar. Hanedanlığa ait tarihi bir belgede, yargılanan bir hırsıza diseksiyon uygulandığından söz ediliyor ki bu da “atanın sakat bırakılmasının“ suç sayılmadığı anlamına geliyor. Bu yüzden Mawangdui belgelerini yazanlar pekala diseksiyon uygulamış olabilirler. Hanedanlık, sanatta ve bilimde büyük gelişmelerin ve yeniliklerin dönemiydi. Dolayısıyla da anatomi bu tabloya çok uyuyor.
Hiding in Plain Sight-ancient Chinese anatomy, 1.09.2020.
