Bağırsaklardaki bakterilerin bileşimi birçok sağlık faktörüyle ilişkilendirilmektedir. Bu mikroorganizmaları mercek altına alan bilim insanları, soyağaçlarına göre ayırdılar. Karşılaştırma sonucunda da sürpriz bir şekilde, insanın gelişimiyle ilgili paralellikler buldular.
Afrika, Asya ve Avrupalı insanların kalıtımını karşılaştıran genetik bir analiz, düzinelerce bağırsak bakterisinin insan evrimine paralele olarak geliştiğini ve önemli oranda ona bağımlı olduğunu gösterdi. İncelenen 59 arkebakterisinden 36’sının evrim tarihi sürpriz bir şekilde insanın evrimiyle örtüştü.
Bağırsak bakterilerinin evrim tarihimizi bu kadar yakından izledikleri bilinmiyordu. Tübingen Max Planck Biyoloji Enstitüsü’nden Ruth Ley ‘sonuçlar bağırsak bakterilerine olan bakış açımızı değiştirdi’ diyor. Gerçi mide bakterisi ve bağırsak kanserini tetikleyen Helicobakter pylori gibi bazı mikropların, Afrika’dan beri insanlarla yaşadıkları biliniyordu. Fakat bu kadar çok bakterinin insan evrim tarihini paylaşmış olması araştırmacılar için sürpriz oldu. Çünkü insanın beslenme biçimi zamanla çok değişti, ayrıca modern yaşam biçimi de bağırsak florasının bileşimini bozmuş olabilirdi.
Araştırmacılar ilk önce birçok anneden ve onların küçük çocuklarından dışkı ve tükürük örneği aldılar. Bu verilere Kamerun, Güney Kore ve İngiltere’deki veriler de eklendi. Araştırmacılar Afrika, Asya ve Avrupalı olmak üzere toplamda 1225 kişiyi genetik olarak incelediler. Daha sonra ise 20.000’den fazla varyantı temel alan soyağaçları oluşturdular.
Beklenildiği gibi, bir kıtadaki insanlar ortak bir ataya işaret eden benzer kalıtımlara sahip. Uzmanlar aynı zamanda 59 bakteri ve arke türünün soyağaçlarını oluşturduktan sonra bunları insanın soy geçmişiyle karşılaştırdılar. 36 bakteri türü insan evrimine paralel olarak gelişmiş.
Evrim tarihimizi sıkı sıkıya takip edenler genelde bağırsağının ortamına bağımlı olanlar. Bu bakterilerin kalıtımı daha küçük, sıcaklık ve oksijen seviyelerindeki değişimlere karşı daha duyarlılar; bu da bakterilerin insan bağırsağının dışında hayatta kalmalarını zorlaştırıyor. Ayrıca diğer bakterilere kıyasla, antibiyotiklere karşı da daha duyarlılar. ‘İnsanların bu bakteri türlerine ve köklerine uyum sağlayıp, sağlamadıkları incelenmesi gereken konulardan biri’ diyen araştırmacılar, farklı insanların bağırsak florasındaki farklılıkların dışkı örneği alındığından daha fazla dikkate alınması gerektiğini söylüyorlar.
Nilgün Özbaşaran Dede
