Altı metreye kadar uzayabilen bedenleriyle zürafalar en büyük kara memelisi olarak bilinir. Analizlerden anlaşıldığı üzere, zürafalar uzun beden yapılarını ve bunun için gerekli olan güçlü kardiyovasküler sistemi, evrim sürecinde çok az genetik değişikliğin meydana gelmiş olmasına borçlular. Ancak bu hayvanların akrabalık ilişkileri bugüne dek hep tartışmalıydı. Araştırmacıların çoğu sadece tek bir türün, diğerleri ise üç türün bulunduğunu kabul ediyorlardı. Ancak 2016 yılındaki kalıtım analizleri dört zürafa türünün varlığını gösterdi: Güney zürafası (Giraffa giraffa, Massai Zürafası (Giraffa tippelskirchi), Somali zürafası (Giraffa reticulata) ve Kuzey zürafası (Giraffa camelopardalis). Bu sonuç o zamandan bu yana tartışmalıydı.
Bu tartışmalı sonuç şimdi Raphael Colmbra yönetiminde çalışan uluslararası bir araştırma ekibi tarafından kontrol edildi. Daha kapsamlı kalıtım analizleriyle zürafa türlerinin akrabalık ilişkilerini ve alttürlerini incelemek isteyen araştırmacılar, daha önce on iki Afrika ülkesinde ve hayvanat bahçelerinde incelenen elli zürafaya ait, yaklaşık olarak 200.000 DNA parçası analiz edip, karşılaştırdılar. Ekip ayrıca ilk kez Kuzey zürafanın bir alttürü olan ve büyük tehdit altında bulunan Kordofan zürafasının (Giraffa camelopardalis antiquorum) kalıtım dizilimini de gerçekleştirdi. Ve sonuçlar gerçekten de daha önce tahmin edilen dört türlü modeli doğruladı. Kalıtım analizlerimiz daha önceki araştırmalara kıyasla çok daha fazla genetik bilgi içeriyor diyor araştırmacılar.
Kapsamlı analizler öte yandan zürafa türlerinin evrimiyle ilgili de yeni bilgiler sunuyor. Araştırmacılara göre dört zürafa soyu 230.000-370.000 yıl önce (Pleistosen) birbirinden bağımsız olarak gelişmiş. Bu türler arasında ya hiç gen alışverişin yaşanmamış ya da çok küçük bir gen alışverişi yaşanmış. Bu da farklı türlerin vahşi doğada çiftleşmedikleri ama hayvanat bahçelerinde bazı koşullarda bunun mümkün olduğu anlamına geliyor. Akrabalık ilişkileri incelemesine göre tüm zürafaların ataları soyağacında iki dala ayrılmış olabilirler. Bunlardan biri Kuzey ve Somali zürafalarını geliştiği ortak bir atayı oluştururken, buna paralel olarak daha sonra tek bir atadan Güney ve Massai zürafası ve alt türleri gelişmiş. Zürafa araştırmasından, biyolojik çeşitliliğin genetik temelini henüz yeterince kavrayamadığımızı görebiliyoruz diyor araştırmacılar.
Nilgün Özbaşaran Dede
