Mustafa Çetiner

Alternatif tıp ve Omega-3

Prof. Dr. Azra Raza, ABD’de Columbia Üniversitesinde çok önemli bir bilim insanıdır. Geçtiğimiz kış Türkiye ziyareti sırasında bana ABD’de kanser alanında araştırmalara yılda 4.5 milyar dolar harcandığını anlattı. Çok etkilenmiştim. Ülkemizdeki kısıtlı olanakları düşününce bu rakam bana “müthiş” görünmüştü. Sanırım yüzümdeki ifadeden aklımdan geçenleri anladı. “Be adam” dedi, “ABD’de sadece ayakka...

Büyük pandemiler (9): Çiçek hastalığı

Çiçek hastalığı ile insanlığın tanışması hayvanların evcilleştirilmesiyle başladı. Hastalığın ilk kez Gallen tarafından tanımlandığını söyleyenler var. Hatta kimileri bu hastalığa “Gallen Vebası” ismini verdi. Çiçek Hastalığı, özellikle 15. yüzyılda Avrupa ve Asya’da endemik olarak çok yaygındı. Avrupa’da toplumun önemli bir kesimi hastalığı geçirmişti, çoğu hastalığın sekelleriyle beraber ve hast...

Büyük pandemiler (8): Dr. Jonas Salk ve çocuk felci aşısı

Franklin Delano Roosevelt, ABD’nin -1929 Büyük Ekonomik Buhranı’ndan 2. Dünya Savaşı’na- en kritik dönemlerinde, tam 4 dönem başkanlık yapmış ve en uzun süreyle bu görevde kalmış biridir. Hakkında en çok kitap yazılan kişilerden biri olan Franklin Roosevelt, 1921 yılında, oldukça ileri bir yaşta -39 yaşında- çocuk felcine yakalandı. Hastalığa yakalandıktan sonra iyileşti ancak bir daha hiç yürüyem...

Büyük pandemiler (7): Edward Lenner, Leydi Montagu ve sütçü kızlar…

18. yüzyılda İngiltere’de başlayan ve Avrupa’ya da yayılan bir inanış vardır, “sütçü köylü kızlar, güzel ve sağlıklı olurlar…” Aslında bu söylencenin bir nedeni var. İlk olarak 10. yüzyılda başlayan ve tüm dünyaya yayılan çiçek hastalığı, insanlığın başına bela olmuştur. Çiçek hastalığı, her yaş ve cinsiyette görülen, iltihaplı kesecik benzeri kabarcıklara neden olan, iyileşirken yüzde izler bırak...

Büyük pandemiler (6): Savaş kazandıran sarıhumma

Sarıhumma sivrisineklerin ısırması sonucu bulaşan, klinik belirtilerin ani ortaya çıktığı, kanamalı bir viral hastalıktır. Hastalık, özellikle medeniyetin girmediği ormanlık alanlarda ve doğal yaşamın hüküm sürdüğü bölgelerde sıktır. Genellikle ani ateş, titreme, şiddetli baş ağrısı, sırt ağrısı, genel vücut ağrıları, bulantı, kusma, yorgunluk ve halsizlik ile ortaya çıkar. Hastalık çoğu kez iki d...

Büyük pandemiler (5): İlk süper bulaştırıcı “Tifolu Mary”

Yaşadığımız büyük pandemi, sözcük dağarcığımıza birçok yeni sözcüğün girmesine neden oldu. “Süper Bulaştırıcı” bunlardan biri. Bu terim, SARS-CoV-2’nin yüksek bulaştırıcılığı ile beraber daha da ürkütücü hale geldi. Gerçekten de SARS-CoV-2 taşıyıcıları, ortalama 3.3 insana virüsü yayabiliyor. Uzmanlar, izolasyon gibi önlemlerle bu rakamı 1’in altına indirmeye çalışıyor. Peki süper taşıyıcı ne deme...

Büyük pandemiler (4): Veba salgını, Büyük Londra Yangını ve Newton

“Atra Mors” ya da bilinen ismiyle “Kara veya Korkunç Ölüm” tarihte Veba salgınlarının bilinen adıdır. Yıllar boyunca insanlık bu dermansız hastalığa milyonlarca kurban vermiştir. Sadece Londra’da, 1348 ile 1665 yılları arasında bilinen tam 40 veba salgını yaşanmıştır. Tarihin en şiddetlilerinden biri olan son salgın, 2-5 Eylül 1666 tarihleri arasında yaşanan Büyük Londra Yangını ile son bulmuştur....

Büyük pandemiler (3): İspanyol gribi (III)

İspanyol gribi sonrası dünya, salgın öncesi ile aynı kalmadı diye yazmıştım. Salgın hastalıklar tarım toplumunun, yerleşik yaşamın bize getirdiği sorunlardan sadece biri. Her pandemi dünyayı mutlak biçimde etkiledi ve değiştirdi, bu salgın da dünyayı benzer biçimde değiştirecek. Lenin’in 1919’da ortaya çıkan bit salgını sırasında söylediği şu sözler dikkate değerdir: “Ya bit sosyalizmi yenecek ya ...

COVID-19 öncesi büyük pandemiler (2): İspanyol gribi

İspanyol gribi konusunda yaptığım ilk yazının sonunda Atatürk’ün de İspanyol gribine yakalandığını yazmıştım. Devam edeyim. Sevgili dostum Turgut Gürer, yazdığı “Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer” isimli kitabında dedesi Cevat Abbas’ın ağzından şunları aktarıyor. “Atatürk, Almanya seyahati sırasında bir üşüme neticesinde böbreklerinden rahatsızlanmıştı. İstanbul’a avdetinde (dönüşü) yatacak kada...