Orhan Bursalı
Akademik uyduruk makalelere darbe
Bu müjdeli bir karar bilim dünyası için. Uzun zamandır üzerinde yazılan çizilen ve akademik yükseltilerde haksız kazanç sağlayan uyduruk makaleler konusunda YÖK önemli bir karar aldı. Dünya biliminde uzun süredir tartışılmakta olan, “Predatory” adı takılmış, yırtıcı, yağmacı veya fake adı takılan sözde bilimsel dergilerdeki makalelerin, bilimsel yükseltmelerde dikkate alınmayacağı kararlaştırıldı....
Her hafta 100 HBT, 11 keman, kültür gezileri ve söyleşiler
Ankara’da bir kültür odağı var. Her hafta satın aldıkları 100 HBT’yi gençlere dağıtan, çocuklara kemanlar, piyano ve viyolonsel hediye eden, kültür- arkeolojik gezileriyle ve Ankara’daki konserlere gezileriyle ülkeye katkıda bulunan Nejdet Özel ve arkadaşlarıyla söyleştik. Nejdet Bey, siz ve arkadaşlarınız Ankara Cumok olarak, aynı zamanda Herkese Bilim Teknoloji’nin (HBT) yayılmasına, özellikle g...
Genetik hataları iyileştirme dönemi – 2
Genetik, tıbbın artık bir dizi ölümcül hastalığın kaynağını saptadığı alan. Kanser, esas olarak genetik bozulmaların ürünü. Yukarıdaki saptama bir yandan da şunu gösteriyor: İnsan bedeni, mükemmel çalışan bir genetik-biyokimyasal makine değil. Sık bozulan, “kopyalanma” hatalarıyla dolu, mutasyon (genetiğimizdeki rastlantısal ve çevresel etkileşimlerle değişim), hastalıkların kaçınılmaz olduğu bir ...
Yeni yılda gelin bilime bakalım
Şüphesiz ki iyi dilek, sağlık ve mutluluk tüm okurlara, tüm ülkeye... Nasıl bir yıl daha geçirdiğimizi anlatmanın anlamı yok. Gelin biz bilime bakalım, yani dünyayla, gerçek olaylarla ilgilenelim. Her yıl sonu bilim dünyasında binlerce olumlu gelişme arasında çığır açıcı, doğurgan, sorun çözücü, parlak araştırmalardan 10 tane seçilir. Bu seçkileri genellikle Nature, Science gibi büyük bilim dergil...
Durdurulamayacak gelişme: ‘Tasarlanmış İnsan’ – 3
Bilim dünyasının ciddi dergilerinde süren 'genetiği değiştirilmiş bebek' üzerine tartışmalarda üzerinde birleşilen nokta şu: Artık durdurulamaz bir adım atıldı! Devamı gelecek! Topu topu 5 yıl kadar önce geliştirilen CRISPR-Cas9 gen düzenleme tekniği dünyanın dört bir yanında genlere, ucuz, hızlı ve güvenilir müdahale etmeyi kolaylaştırdı. Ülkemizde de bu tekniği deneme amaçlı kullanan var. Aziz S...
‘Tasarlanmış İnsan Çağı’ başlarken – 2
Bir önceki yazımda Çinli bilimci He Jiankui’nin bir embriyoda, HIV virüsünü (AIDS hastalığı etkeni) bedende yaydığı bilinen bir gende değişiklik yaptığını (geni mutasyona uğrattığını) ve böylece genetiği değiştirilmiş ilk ikiz bebeklerin doğduğunu belirtmiştim. Jiankui, bu denemeyi yaparken, gendeki değişimle birlikte HIV virüsünün de bedende yayılmasını durduracağını düşünüyordu ve müdahale ailen...
Mısır, domatesten sonra ‘genetiği değiştirilmiş’ bebek – 1
Genetiğiyle oynanmış (yani değiştirilmiş) besinlere karşı, bir tepki ve tartışma var. Mesela 'kısırlaştırılmış' yani tohumundan fide elde edilemeyen domatesler, iki üç katı ürün veriyor, daha dayanıklı ve üstelik boyutları neredeyse sabit! Büyükada’da Atilla Bey’in izniyle 25 metrekare bahçesinde domates dahil sebze ekiyorum yazın. Sivri biber falan. Domateslerimiz çeşitli yerli. Bu yıl iki fide '...
Bir Cumhuriyet tarihi göçtü, Bozkurt Güvenç’in ardından…
Bozkurt Güvenç Cumhuriyet tarihidir. Cumhuriyetin ilk neslidir. Cumhuriyetin parlak kuruluş tarihinin yüklenicisi, sürdürücüsü; nasıl bir ülke, nasıl bir insan ve nasıl bir kültür yaratılmak istendiğinin günümüze bir yansımasıdır. Ülke inşasına katkı veren, evrensel düşünen ve üreten, ülkesini seven aydın bir insan. Babası askerdi, o dönem çoğunlukla başka ne olabilirdi! Kaybettik, ve çok üzüldüm....