Crispr-Cas9
Onaylanan ilk CRISPR tedavisi kısmen kırmızı kan hücrelerinin orak bir şekil oluşturmasına neden olan orak hücre hastalığı olan hastalara uygulandı. İngiltere Krispi (Crispr) gün düzenlemesine ilk onay veren ülke oldu ve Orak hücre ve B-talasemi (Akdeniz anemisi) hastalıklarında gen düzenlemesi ile başarılı sonuç alındı. Oksijen taşıyan protein hemoglobini kodlayan genlerin hatalı versiyonlarının ...
CRISPR-Cas9 gen düzenleme tekniğinin doğrudan vücuda uygulandığı deneyle, kalıtsal bir körlük tedavisine yönelik gen düzenlemesi test ediliyor. Körlüğe neden olan genetik bir rahatsızlığı olan bir kişi, doğrudan vücuduna uygulanan CRISPR-Cas9 gen terapisini alan ilk insan oldu. Tedavi, Leber konjenital amorozu 10 (LCA10) adı verilen ve nadir görülen bir mutasyonu, CRISPR-Cas9 gen düzenleme tekniği...
Çin, embriyoda CRISPR ile gen düzenlemesi yapan Çinli bilim insanı He Jiankui'ye "yasa dışı tıbbi uygulama" yaptığı gerekçesiyle üç yıl hapis cezası verdi. Ekipteki diğer iki bilim insanının da -süresi daha kısa olacak şekilde- hapis cezası aldığı belirtildi. Shenzhen'deki Güney Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nden He Jiankui'nin liderliğindeki bilim insanları, geçtiğimiz yıl gen düzenleme tekniği...
Genetik hataları iyileştirme dönemi – 2
Genetik, tıbbın artık bir dizi ölümcül hastalığın kaynağını saptadığı alan. Kanser, esas olarak genetik bozulmaların ürünü. Yukarıdaki saptama bir yandan da şunu gösteriyor: İnsan bedeni, mükemmel çalışan bir genetik-biyokimyasal makine değil. Sık bozulan, “kopyalanma” hatalarıyla dolu, mutasyon (genetiğimizdeki rastlantısal ve çevresel etkileşimlerle değişim), hastalıkların kaçınılmaz olduğu bir ...
Durdurulamayacak gelişme: ‘Tasarlanmış İnsan’ – 3
Bilim dünyasının ciddi dergilerinde süren 'genetiği değiştirilmiş bebek' üzerine tartışmalarda üzerinde birleşilen nokta şu: Artık durdurulamaz bir adım atıldı! Devamı gelecek! Topu topu 5 yıl kadar önce geliştirilen CRISPR-Cas9 gen düzenleme tekniği dünyanın dört bir yanında genlere, ucuz, hızlı ve güvenilir müdahale etmeyi kolaylaştırdı. Ülkemizde de bu tekniği deneme amaçlı kullanan var. Aziz S...
‘Tasarlanmış İnsan Çağı’ başlarken – 2
Bir önceki yazımda Çinli bilimci He Jiankui’nin bir embriyoda, HIV virüsünü (AIDS hastalığı etkeni) bedende yaydığı bilinen bir gende değişiklik yaptığını (geni mutasyona uğrattığını) ve böylece genetiği değiştirilmiş ilk ikiz bebeklerin doğduğunu belirtmiştim. Jiankui, bu denemeyi yaparken, gendeki değişimle birlikte HIV virüsünün de bedende yayılmasını durduracağını düşünüyordu ve müdahale ailen...
Mısır, domatesten sonra ‘genetiği değiştirilmiş’ bebek – 1
Genetiğiyle oynanmış (yani değiştirilmiş) besinlere karşı, bir tepki ve tartışma var. Mesela 'kısırlaştırılmış' yani tohumundan fide elde edilemeyen domatesler, iki üç katı ürün veriyor, daha dayanıklı ve üstelik boyutları neredeyse sabit! Büyükada’da Atilla Bey’in izniyle 25 metrekare bahçesinde domates dahil sebze ekiyorum yazın. Sivri biber falan. Domateslerimiz çeşitli yerli. Bu yıl iki fide '...
İki yüz bin yıldan uzun süren bir tarihsel yolculuk, Homo sapiens’in yolculuğu. Adım adım döşenen taşların yapı harçları ise daima bilim ve teknoloji oldu. Bu hafta bilimin köşe taşlarından biri olan CRISPR’yi kapağımıza taşıdık. Neden mi? 2 nedeni var. Biri, kısa geçmişine karşın CRISPR-Cas9 adı verilen genom düzenleyici teknoloji, bilim dünyasında yüzyılın en büyük biyoteknolojik keşfi olarak de...
İngiltere’de Nuffield Konseyi isimli bir biyo-etik şirketi, insan embriyosunun DNA'sını değiştirmenin “ahlaki olarak kabul edilebilir” olabileceğini belirtiyor. Ancak bu müdahalenin çocuğun lehine olması ve toplumu hâlihazırda bölen eşitsizlikleri biraz daha belirgin hale getirmemesi gerekiyor. Kurumun yayınladığı raporda, İngiltere’nin mevcut yasalarında henüz bir değişiklik yapılması istenmiyor....