Yazarlar
Osmanlı’yı bilmeden bugünü anlayamazsınız…
Osmanlı'da iktidar oyunu... Yavuz’dan sonra peygamber halifesi olan Osmanlı Sultanı dünyanın en sorumsuz otokratı idi. Kendi seçtiği kullarından, sadrazam, enderun, yeniçeri ağaları ve şeyhülislam aracılığı ile devleti idare ediyordu. Sistem, sultan, kahyası sadrazam, enderun ve yeniçeri ağaları ve şeyhülislamın katıldığı ortak bir menfaat mekanizması üzerine kurulmuştu. Devlet ve Osmanlı sülalesi...
Popüler kültür akademiye karşı: Kamusal felsefe
Son yıllarda felsefe literatüründe, popüler bilim veya popüler tarih terimlerine denk geldiği söylenebilecek yeni bir alt eğilim doğdu, “public philosophy.” Ne olduğunu tek kelimeyle tam olarak tercüme etmek zor. Özetle, kitle iletişim aracılarını kullanarak kamusal alanda popüler konular üzerine gündelik bir dil ile yapılan felsefe olduğu söylenebilir, yani akademik felsefenin tam aksi. “Simpsonl...
Bir Ömür Akyüz gelip geçti…
Dün Ömür Akyüz’ü yolcu ettik. Boğaziçi Üniversitesi’nde fizik profesörüydü. Son dersini verdikten hemen sonra aniden rahatsızlanmış ve hastanede kurtulamamış. Ömür Akyüz için kan aranıyor mesajını aldıktan bir gün sonra kaybettik, haberi geldi. Durun bir hesap yapmalıyım. Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji 1986 Şubat’ında yayımlandı ilk kez. Sonra 2016 Nisan’ında ise HBT... Bu yayıncılığın içinde hep Ö...
Bilgisayarla görme tarihi – 2
Geçen haftaki yazımda, bilgisayarla görmenin gerçek anlamda, 1980’lerde başladığını, benim de o dönem öğrenci olarak bilgisayarla görme dersi aldığımı söylemiştim. 1980’lerde, ancak basılı harflerin tanınması ve basit kalite kontrolü problemleri çözülebiliyordu. El yazısı harflerin tanınması ve genel olarak dökümanların sayısallaştırılması problemleri, 90’larda çözüldü ve ya...
Demanstan korunmada: Koku
Burundan beyne, kokudan belleğe... Yaşlanan nüfusla birlikte demans (bunama) yani edinilmiş bilişsel yetilerin sonradan kaybı gittikçe büyüyen bir halk sağlığı sorunu haline gelmekte. Demanstan korunmak için Akdeniz tipi diyet, hipertansiyon, diyabet ve kolesterol yüksekliğinin uygun tedavisi, zihinsel ve sosyal olarak aktif olmak ve hareketsizlikten ve tütün kullanımından kaçınmak...
Kanserde devrimsel gelişmeler ama adaletsizlikler diz boyu
Her 6 ölümden birinin nedeni, onlarca biçimi olan kanser. 2020’de kanserden 10 milyon insan ölmüş, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre. Şüphesiz bilim insanları tedavi için alın teri döküyor, pek çok kanser türünde sağ kalma oranları artıyor, yeni ilaç kombinasyonları iyi sonuçlar veriyor, yeni moleküler teknikler geliştiriliyor, kanser ve çeşitli hastalıklara karşı bedenimizin en büyük zırhı-savaşçısı ba...
Türkiye: Kısa öyküsü
Bağımsız sanayileşmeden erken sanayisizleşmeye Türkiye’nin ancak sanayileşerek kalkınacağına ilişkin kalkınmacı yaklaşım 1980’li yıllara kadar toplumsal bir hedef olarak kabül gördü. Ancak 1980’li yıllarla birlikte gündeme gelen finansal birikme dayalı neoliberal yeniden yapılanma politikaları sonucunda sanayileşerek azgelişmişliğin aşılması hedefi toplumsal bir hedef olmaktan çıktı. Türkiye 2000’...
Cumhuriyet’in bilim ve teknolojide 100 yılı
Kilit nokta, bilimin bizzat ülkeyi yönetenler tarafından sahiplenilmesi, iktidarların üzerinde bir devlet politikası olması. Cumhuriyet’in ilk yıllarında olağanüstü kalkınma hamlesi işte tam da temelini bundan alıyordu. Bugün gelişmiş ülkelere baktığımızda istisnasız hepsinin ekonomik, sosyal ve toplumsal hedeflerine ulaşmak için doğru işleyen bir bilim ve teknoloji altyapısı ve sistemi kurdukları...
Müziğin nörobilimi
Müzik salt duysal (işitsel) bir fenomen değildir; anıları canlandırır ve duyguları harekete geçirir ‘’keyif verici molekül’’ olan dopaminin salgılanmasını sağlar ve motor korteksi harekete geçirir (enstrüman çalma, baş sallama, ritim tutma). Son zamanlarda müzik terapisinin belirli nöropsikiyatrik hastalıklarda yararlı olabileceğine dair yayınlarla karşılaşıyoruz. Gerçekte, eski ç...