Yazarlar
Demanstan korunma stratejileri… Mümkün mü?
Evet, 14 risk faktörünü azaltırsanız… Son yıllarda yaşa özgü yeni gelişen demans olgularının sayısı gelişmiş ülkelerde düşüş eğilimi gösteriyor, başka bir deyişle bu ülkelerde bir bireyin belirli bir yaş üzerinde demans geliştirme riski azalıyor. Bununla birlikte gelişmekte olan ülkelerde bir düşüşten söz etmek mümkün değil; öte yandan, nüfusların giderek yaşlanmakta oluşu demansın, ...
Koku yolağı, mikroplastiklerin beyne geçişi için bir yol mu?
Havada yaygın biçimde bulunan ve burun mukozasına ulaşan mikroplastiklerin koku yolağını izleyerek beyin dokusuna ulaşabileceğine ilişkin bulgular var. Mikroplastiklerin insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri endişe yaratmakta. Mikro ve nanoplastiklerin kalp damar hastalıkları için bir çevresel risk faktörü olabileceğine ilişkin verilerden bahsetmiştim. Daha önce akciğerler, inc...
Ben yapmadım, köpek yaptı!
23 Temmuz günü, yani sokak köpeklerinin idam fermanı niteliğinde bir yasanın TBMM komisyonundan geçtiği gün, New York Times gazetesinde bir haber çıktı. Başlığı: “When all else fails, blame the dogs”. Başka çare kalmadığında, köpeği suçla. Türkçe'de daha kısa olarak “Ben yapmadım; köpek yaptı” diye ifade edilebilir. Görülmedik, duyulmadık bir şey değil, ödevini yapmayan ög...
Toplumsal eşitsizlik beyin yaşlanmasını hızlandırıyor
Gelir eşitsizliği ve sosyoekonomik eşitsizlik, hava kirliliği, sağlık hizmetlerine erişimin sınırlılığı ve düşük eğitim düzeyinin beyin sağlığını olumsuz etkilediği bilinmektedir. Şimdi bu faktörlerin beyni yaşlandırdığı da belirtiliyor. İnsan beyni yaş aldıkça dinamik değişikliklere uğrar. Bununla birlikte bu değişim her insan için aynı hızda gerçekleşmez. Tıpkı bede...
Dünya gündeminde akademik özgürlük ve üniversite özerkliği
Geçtiğimiz haftalarda, Amerika Birleşik Devletleri’nde, Baltimore şehrindeki Johns Hopkins Üniversitesi’nde bir yaz okulunda davetli bir konuşma yaptım. Konuşmalarıma, Boğaziçi Üniversitesi’nde akademisyenlerin akademik özgürlük ve üniversite özerkliğine yapılan saldırıyı protesto için her iş günü sürdürdükleri nöbetin bir fotoğrafıyla başlıyorum; fotoğrafın ne olduğuyl...
Gidecek teknolojiler
Teknoloji üzerine yazanlara bakılırsa bir kısım yeni teknolojiler gelirken, bir kısım mevcut teknolojiler de bizi yalnız bırakıp bir köşeye çekilecekler. Başta hastalık teşhis ve tedavi. Azıcık “kaçık” Dr. House kimsenin koyamadığı teşhisleri koymakta ve tedâvi etmekte uzmandı. Ama artık, yapay zekâ bu alana girdiğinde, onun gibi insanlara gerek kalmayacak, yalnızca sizin, ne tedavisi görmek istiy...
Demanstan korunma stratejileri
14 risk faktörü azaltılırsa korunmak mümkün. Son yıllarda yaşa özgü yeni gelişen demans olgularının sayısı gelişmiş ülkelerde düşüş eğilimi gösteriyor, başka bir deyişle bu ülkelerde bir bireyin belirli bir yaş üzerinde demans geliştirme riski azalıyor. Bununla birlikte gelişmekte olan ülkelerde bir düşüşten söz etmek mümkün değil; öte yandan, nüfusların giderek ya...
Gazze’de okul kırımı
Gazze şeridinin eğitim altyapısının %80’i yok edildi, 5,479 öğrenci, 261 öğretmen ve 95 üniversite öğretim üyesi 3 rektör öldürüldü. 6 üniversiteden beşinin binaları kısmen ya da tamamen yok edildi. Dokuz ayı geçkin, Gazze şeridinde olup bitenleri dehşet içinde izliyoruz. Çok dengesiz bir savaş yaşanıyor; bir tarafta dünyanın en kuvvetli ordularından birisi; diğer tarafta ...
Son yıllarda geri çekilen makalelerin sayısında artış var
2023 yılında çoğu Pakistan, Suudi Arabistan, Rusya ve Çin’den olmak üzere 10.000’den fazla makale geri çekildi (doi.org/10.1038/d41586-023-03974-8). Bununla birlikte, geri çekilen makaleler sadece çok sayıda yayın yapılan bu ülkelerle sınırlı bir sorun değil; Avrupa kurumlarında çalışan yazarların kaleme aldıkları ve yayınlandıktan sonra geri çekilen makale sayısı da günden güne artı...