Göz :
1) Gözünüze, elinizi götürmeyin. Göz yoluyla (konjonktiva) da bulaşma olduğu için, bu dönemde kontakt lens yerine gözlük kullanmak daha doğru.
2) Göz kızarıklığı ve göz enfeksiyonu hastalık bulguları içindedir; böyle bir duruma eşlik eden ateş, kuru öksürük ve nefes darlığı da varsa, hastaneye başvurmak gereklidir.
3) Covid-19 tedavisinde de kullanılan sıtma hastalığı ilaçları, retina hasarı yapabilmektedir. Aynı ilaç grubu Lupus gibi romatolojik hastalıklarda uzun süre kullanılmaktadır; 5 yıllık süre içinde retina hasar oranı %1-2’dir. Fakat virüs tedavisinde kullanım süresi 1-2 hafta olup, dozaj 2 kat yüksektir. 50 yaş üzeri ve mevcut retina hastalığı olanlar (örneğin: sarı nokta hastalığı) veya göğüs kanseri nedeniyle Tamoxifen kullanan kadın hastaların durumlarını ve ilaçlarını özellikle belirtmeleri gereklidir.
4) Salgın döneminde, sadece acil durumlar ve devam etmekte olan tedaviler için doktorunuzla haberleşerek hastaneye gitmek daha uygundur.
Nöroloji:
Çin’de yapılan çalışmalara göre, hastanede yatan vakaların %35’inde nörolojik bulgular görülmüştür:
1) Merkezi Sinir Sistemi: Baş ağrısı, baş dönmesi, bilinç bozulması, denge kaybı, felç, epilepsi.
2) Periferik Sinir Sistemi: Koku ve tat duyusu kaybı, trigeminal nevralji (şiddetli yarım yüz ağrısı).
3) Kas bulguları: Kas ağrıları, kas dokusu kaybı.
Nörolojik bulguların nedeni olarak da, virüsün sadece solunum yollarında kalmaması, beyin dokusuna da girebilmesi olarak değerlendirilmektedir.
Klasik akciğer görüntüleme bulguları dışında, hastalık ciddileştiği sürece kanda artmış yangı (inflamasyon) cevabı saptanmaktadır. Kan testinde beyaz hücre artışı (nötrofil artışı, lenfosit düşüşü) ve C-reaktif protein artışı görülür. Kas hasarı belirtisi olarak da, artmış kas yıkım enzimleri saptanır. NLR (Nötrofil / Lenfosit oranı) 3’ün üzerinde olan 50 yaş üzeri kişilerde, hastalık daha ağır seyretmekte ve nörolojik komplikasyonlar daha sık ortaya çıkmaktadır.
Virüsün akciğerde yapıştığı ACE2 reseptörleri hem beyinde hem de kaslarda mevcuttur.
Görüldüğü gibi, karşımızda yeni, vücudun birçok organlarını etkileyebilen ve henüz özgün ilaç-aşısı olmayan bir virüs mevcut. Her ne kadar sağlıklı bireylerin büyük kısmı hastalığı hafif ve ayakta atlatsa da, virüsün bulaşma hızı ve toplumun %20’sinde ciddi sorunlar yaratması ve hastane kapasitelerini çok zorlaması nedeniyle dünya çapında bir felakete yol açmıştır. Şu aşamada kişisel hijyen ve sıkı izolasyon önlemleri ile salgın artış eğrisinin bastırılması zorunludur.
Dr. Umur Kayabaşı Nöro-oftalmoloji (Göz Sinirleri Uzmanı)
Kaynaklar
American Academy of Ophthalmology
Coronavirus Resource Center
*Bu yazı HBT'nin 213. sayısında yayınlanmıştır.
