Prof. Dr. Ömer Lütfi Değirmenci, Ege Üniversitesi, [email protected]
Covid-19 ile ilgili Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan veriler incelendiğinde günlük vaka sayısının özellikle 5 Mayıs’a kadar olan kısmının normal bir dağılım gösterdiği anlaşılmaktadır. Bu dağılıma uydurulan Gauss eğrisi bize günlük vaka sayısının 15 Nisan civarında maksimum düzeyine (yaklaşık 4500 vaka/gün) ulaştığını, bu tarihten sonra azalmaya başladığını ve her şeyin normal seyretmesi durumunda Haziran ayının başında pratik olarak sıfır düzeyine ineceğini göstermektedir.
Burada anahtar kelime her şeyin normal gitmesidir. Yani analize konu edilen 27 Mart – 6 Mayıs tarihleri arasında ne yaşanmışsa bundan sonra da aynen devam etmesi anlamındadır. Uygulanacak her farklı durum günlük vaka sayısının sıfırlanma tarihinin gecikmesine neden olabilir. Üstelik virüsün nasıl davranacağı konusunda da bir bilgimiz bulunmamaktadır. Bu nedenle henüz salgın tam olarak kontrol altına alınmamışken sanki tehlike geçti, virüs tam olarak kontrol altına alındı gibi davranmak bizi çok zor durumda bırakabilir. Nitekim son iki günde yani 5 ve 6 Mayıs tarihlerinde günlük vaka sayısında artmalar gözlenmiştir. Günlük vaka sayısı 4 Mayıs tarihinde 1614 ile en küçük değerine ulaştıktan sonra 5 Mayıs tarihinde 1832’ye ve 6 Mayıs tarihinde de 2253 değerine yükselmiştir.
Vaka sayısında bu tarz dalgalanmaların olabileceğini kabul etsek bile bu sayılar halen virüsün aktif olduğunu, henüz virüs ile mücadelede bir zafer kazanıldığının söylenemeyeceğini net olarak ifade etmektedir. Unutulmaması gerekir ki salgın tedbirlerini almaya başladığımızda günlük vaka sayıları bunlarla kıyaslanamayacak kadar düşük idi.
Hal böyle iken AVM’lerin ve berber ve kuaförlerin 11 Mayıs itibariyle faaliyete geçecek olması ve hayatın aşamalı da olsa normalleştirilmesi yönünde alınan kararların virüs ile mücadeleyi sekteye uğratabileceği konusunda kaygı duyulmalıdır.
Yukarıda günlük vaka sayısının haziran başında sıfır düzeylerine ineceğini belirtmiştim. Ancak bu dahi yeterli değildir. Son vakalar gözlendikten en az 2 – 3 hafta daha geçmesini beklemeden normalleşme adımı atmak büyük hata olabilir. Buna göre normalleşme adımları en erken haziran ayının üçüncü haftasından itibaren olmalıdır. Kanaatimce 11 Mayısta yürürlüğe girecek olan adımlar olması gerekenden en az bir ay erken atılmıştır. Salgında yaşanacak olası bir alevlenmenin sorumluluğunu birileri yüklenmek zorunda kalabilir.
