Dünyanın en değerli resimlerinden biri olan Leonardo da Vinci’nin kırmızı tebeşirle yapılmış otoportresi üzerinde gitgide büyüyen ve çoğalmaya devam eden kırmızımsı lekeler belirdi. Bilim insanları tarafından “Foxing” olarak tanımlanan bu lekelerin nedeni bir türlü anlaşılamamıştı. “Foxing” lekelerinde mantarın bulunduğu fark edilince mantarların DNA’ları analiz edilmiş. Bu şekilde Leonardo’nun portresindekilerin antik kütüphanelerde, mumyalarda ve Palermo katakomplarında görülen çok eski mantarlar (örneğin Eurotium halophilicum veya Phialosimplex gibi) olduğu anlaşılmış.
Çok az su ve besleyici maddeyle hayatta kalabilen bu mantarlar, bu tür ortamlarda uzun süredir yaşıyor. Ayrıca çok yavaş büyüyor ve çok uzun ömürlüler. Üstelik de bu mantarların zarar vermeleri için hayatta olmaları bile gerekmiyor. Hayattayken mesela oksalat kristallerinin oluşumunu tetikleyen organik asitler üretiyor. Lekelere sebep olan bu asitler o kadar istikrarlı ki mantarların ölümünden sonra bile eserler için tehlike oluşturmaya devam ediyor.
Kızılımsı lekelenmenin olasılıkla kimyasal bir sebebi de var. Kağıdın üretimi sırasında demir ve bakır kalıntıları oluşmuş ki bunlar da bu tür lekelere neden olabiliyor. Bu yerlerde kağıt zaten biraz zarar gördüğü için mantarlar burada daha kolay tutunuyor. Bu tür incelemeler dışında Roma’daki Restorasyon ve Konservasyon Merkezi’nde (ICRPAL) fiziksel ve kimyasal analizler de yapıldıysa da ünlü tablo için henüz “tedavi planı” bulunamadı. Uzmanlar ve ekspertizler tablonun şimdilik düşük nem oranında ve orta sıcaklıkta bir ortamda saklanmasına karar verdi.
Kaynak: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1758-2229.12313/abstract