Birlikte düşünelim – 2: İletişim

Ali Akurgal
Birlikte düşünelim – 2: İletişim

Nerede ne olup bitiyor, “merak”tan, hemen bilmek istiyoruz. Bir TV kanalının sloganı, sanırım tescil ettirmişlerdir: “İlk bilen siz olun”. Bilgiye anında ulaşabilmek de iletişimin güçlü olmasını gerektiriyor. Ülke olarak da kötü sayılmayız. Haberdar olma, yazılı basın bu iş için yavaş kaldığından, sanal gazetelere, internet üzerine kaydı. İnterneti de artık bir adrese bağlı olmadan (mobil olarak) kullanıyoruz. Silivri’deki deprem sonrasında ses iletişiminin, aşırı yüklenmeden kilitlenmesi ve fakat aynı cep telefonundan internet üzerinden sesli arama yapılabilmesi internet lehine dikkati çeken bir gerçek. Mobil hizmet sunucular, bu dönüşümü körüklemek için kuşak üzerine kuşak sunuyor. Daha 4Gnin mürekkebi kurumadan 5G konuşmaya başladık. Dünya geneline bakarsak, 4G ile 5G arasında 8-9 sene süre var. Vaktinden önce sunulan bir teknoloji, yaygınlaşmayacağından “pahalı” olur. Acele etmeyelim, ama irdeleyelim. “Just-in-time” yaklaşımı, en yararlı olanıdır.

İnternet

İnternet, iletişimimizin omurgası hâline geldi. Hemen her iletişim türü, interneti öyle veya böyle kullanıyor. Günümüzde, internet eve veya ofise fiber ya da bakır ile; cep telefonuna ise, gene fiberden baz istasyonuna oradan aboneye telsiz olarak sağlanıyor.


Ülkemizde cep telefonu üzerinden veri aktarmanın bedeli Avrupa’nın en düşüğü. Mobil kullanım oranları biraz da bu nedenle hızla artıyor. Beri yanda, birileri interneti tümüyle 5G üzerine taşımayı düşünüyor. Bu ciddi bir yatırım gerektirecek. Üstelik, hizmetleri alma tarzımızı da etkileyecek. Yapılabilir de yapılmayabilir de. 5G lisanslarını verirken izlenecek politikalar, bunda etken olacak. “Hazineye gelir” düşüncesiyle yüksek tutulacak lisans bedelleri, ya da frekans bantlarını bölüştürürken, bu bantları ele geçirmek için çekişme yaratıp bedellerini açık artırma ile yükseltmek; 5G interneti pahalı kılıp, karasal hatların ömrünü uzatabilir.

Burada ilginç de bir durum ortaya çıkıyor, karasal hatlardan internet hizmetini veren (çekirdek) işletici, 5G’de tüm operatörlere fiber altyapısı sağlayacak. Bu şirketin ne yapacağı, bizde internetin 5G’ye ne zaman taşınacağını belirleyici bir etkiye sâhip. Ama gelin görün ki, bu şirketin günümüzde bankalara devredilen çoğunluk hisseleri satışa çıkarılmış durumda. Yatırım yapması çok zor.

Salt teknoloji tarafından bakacak olursak da, mobil olmayan hizmetleri, 5G konusunda başı çeken Çinli şirketin gelecek planlarının aksine, 5G üzerinden vermek israf. Yerine sıkı sıkıya bağlı ve ömür boyu fabrikasının dışına çıkamayacak bir robota, 350km/s hızla giderken dakikada 10-15 kere baz istasyonu değiştirip, gene de kesintisiz hizmet verebilen pahalı bir 5G üzerinden internet bağlantısı vermek; fabrikaya ulaşan fiberden bağlantı vermeye karşı, işin ruhuna ters düşüyor. Nasıl ki cep telefonlarınız, yazılım güncelleme için yüklü bir veri indireceklerse, 3G - 4.5G üzerinden değil, WiFi üzerinden indiriyorlarsa, robotlara internet bağlantısını da böyle kurmalıyız. Bireysel kullanımda ise, “karasal hat” (land-line / fiber) ile 5G arasındaki tercih, yaşam tarzımız tarafından belirlenecek. Ya da dikte edilirse yaşam tarzımızı belirleyecek.

İnternet 5G’ye taşınırsa

Her şeyden önce, günümüz cep telefonu uygulamaları yetersiz kalacak. Daha kapsamlı uygulamalar, daha yüksek işlemci güçleri, daha büyük ekran gerekecek. Cep telefonu başında saatler geçirmenin, insanın fiziksel durumuna, kambur durma gibi bir etkisi var.

Belki de cep telefonunun arka yüzünü klavye yapıp, ekran görüntüsünü de projektör gibi karşımızdaki bir duvara / panele yansıtmak en sağlıklı yöntem. Böylece hem büyük ekran ihtiyacına, hem günümüzdeki ekran üzerinde parmakla kaydırma yönteminden daha kullanışlı (ama “touchpad” değil) insan makine ara yüzüne de çözüm bulunur.

5G ve deprem ve de TV-radyo, sonraki yazıda…

Ali Akurgal / [email protected]

Bu yazı HBT'nin 184. sayısında yayınlanmıştır.

Ali Akurgal