Doktorunuz size koroner arter hastalığınız olduğunu belirtmiş ise, kalbinizdeki bir ve/veya birden fazla anadamarınız tıkalı olabilir ve koroner arter By-Pass ameliyatı olmanız gündeme gelebilir.
Kalpteki damarlara koroner damar denir. Kalbin yakıtı kandır. Nasıl bir motor benzinle çalışırsa, kalp de kan ile çalışır. Motora gelen benzin azaldığında motor normal çalışamaz, zorlanır aynı şekilde kalbe gelen kan miktarı azaldığında kalbin kanı vücuda pompalamasında sorun olur ve kalp durabilir. Koroner arterlerinizdeki tıkanıklığın kalıcı olarak çözümü By-Pass ameliyatıdır. Göğüs kafesinizdeki atardamarın tıkalı damara takılması hayatınızı uzatır.
Son yıllarda teknolojinin ilerlemesi ile birlikte koroner arter By-Pass cerrahisinde yeni teknikler geliştirildi. Kalp-akciğer makinası kullanılmadan güvenli ameliyatlar yapılıyor.
Geleneksel yöntemlerden farklı olarak çalışan kalpte (beating heart), kalbin durdurmadan, sadece ameliyat edilecek atardamar özel tekniklerle kontrol altına alınarak By-Pass ameliyatı yapılır, kalp bu sırada çalışır, vücudun ihtiyacı olan kanı diğer organlara pompalamaya devam eder.
Bu özel teknik ile kalbin üzerindeki tıkalı tüm atardamarlara kalbi durdurmadan koroner arter By-Pass ameliyatını uygulayabiliyoruz. Anestezi alması riskli olan hasta grubunda bu ameliyatı bilinci açık olarak, hastayı solunum makinesine bağlamadan yapabiliyoruz.
Özellikle yüksek riskli hastalarda, eşlik eden farklı organlara ait yetmezlik gelişmiş ise, kalp-akciğer makinasının zararlarından hastayı korumuş oluyoruz. Kalpten çıkan ana damarda (aort), kalsifikasyon, kireçlenme, kalpten çıkan ve beyni besleyen diğer damarlarda darlık, daha önce felç ve inme geçirmiş olması, böbrek ve akciğer fonksiyonlarının yetersiz olması durumunda hastanın kalp akciğer makinası kullanılmadan ameliyatının yapılabilmesi ameliyat sonrası yaşam kalitesi ve sağ-kalım açısından çok önemlidir.
Çalışan kalpte aorta dokunmadan, atardamar kullanılarak yapılan ameliyat nedir?
Çalışan kalpte, kalp akciğer makinası kullanılmadan yapılan koroner By-Pass ameliyatında, kalpten çıkan tüm vücudu besleyen ana atardamar kireçli ve damarın içinde kalsifikasyon bölgeleri mevcut ise, bu damara hiç dokunmadan kalp ameliyatını gerçekleştirebiliyoruz.
Sadece atardamar kullanılarak yapılan ameliyatlarda kalbin üzerindeki tıkalı olan atardamarı, vücudun başka bir yerinden çıkarılmış başka bir atardamarı kullanarak, tıkalı bölgenin tekrar oksijenden zengin kanla beslenmesini sağlamaktır.
Çalışan kalpte koroner By-Pass cerrahisinin, geleneksel By-Pass’a göre avantajları nedir?
Çalışan kalpte yapılan koroner By-Pass ameliyatının en büyük avantajı, kalp-akciğer makinasına bağlı gelişebilecek herhangi bir komplikasyondan hastayı korumak ve kalp ameliyatına bağlı oluşabilecek riskleri en aza indirmektir.
Ameliyat sırasında kalp durdurulmadığı için, ameliyat sonrasında ritim bozuklukları, kan ve kan ürünü kullanımı en aza indirilmesini sağlamaktır.
Böbrek, akciğer yetmezliği olan hastalarda kalp-akciğer makinasına bağlanmanın yan etkileri olarak uzun dönem yoğun bakım kalış süreleri gözlenmektedir. Ayrıca daha önce felç geçirmiş olan hastalar ve beyni besleyen damarlarda darlık bulunan hastalar için deneyimli ve tecrübeli cerrahlar tarafından uygulanan, çalışan kalpte koroner arter By-Pass cerrahisi hastanın sağ-kalımı açısından büyük bir avantajdır.
70 yaş ve üstü hasta grubunda bu teknik güvenli olarak uygulanabilir mi?
70 yaş ve üstü hasta grubunda eşlik eden diğer organlara ait yetmezlikler bulunabilir. Kontrol edilemeyen Diabetes Mellitus (Şeker hastalığı), bacaklarındaki atar ve toplardamarlarında dolaşım bozukluğu, akciğer ve böbreklerde yetmezlik olabilir. Aortta kireçlenme olabilir. Bu hasta grubu aorta dokunmadan yapılan By-Pass’tan fayda görürler. Ana damardan ameliyat sırasında emboli (pıhtı) atma riski en aza indirilerek ve ameliyat sonrası sağ-kalım ve iyi yaşam kalitesine kavuşmaları sağlanır.
Çalışan kalpte, aorta dokunmadan, atardamar kullanılarak yapılan By-Pass daha küçük kesilerden yapılabilir mi?
Cerrahi ekibin, minimal yaklaşım tekniğine olan ilgi ve deneyimine bağlıdır. Hasta kozmetik ve görsel açıdan vücudunda daha az iz, yara ve kesi görmek istemesi, bu ameliyata uygun olmasının indikasyonu değildir.
Cerrahın, hastayı fizik muayenesi yaptığında, göğüs kafesinin anatomik olarak yapısı, kalbinin üzerindeki tıkalı damarların sayısı ve anatomik lokasyonu, kalbindeki kapaklarında ya da çıkan damarlarına aynı ameliyat sırasında müdahale edilip edilmeyeceği sonucunda vereceği teknik bir karardır.
Hastayla avantajları ve dezavantajları konuşularak hasta için en güvenli yaklaşım tercih edilir. Anahtar deliği (Keyhole) veya robot destekli cerrahi yaklaşımlarda, hastanın hastanede kalış süresi, post-op operatif dönemde ağrı ve hareket kısıtlığı daha azdır.
Dr. Zümrüt Tuba Demirözü – Koç Üniversitesi Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümü
