Gıda güvenliği, iklim krizi ve hızla artan nüfus… 21. yüzyılın en büyük küresel sorunları arasında yer alan bu başlıkların kesişim noktası, modern tarım. Peki bu devasa sorunlara yanıt verecek teknolojiler neler olabilir? Cevap, moleküler biyolojinin keskin bıçağı CRISPR ve onun stratejik beyni yapay zekâda gizli.
Bilim insanları gece gölgesi (nightshade) ürünlerinin genomlarının haritasını çıkarttı. Böylece ürünün meyvesinin boyutlarını belirleyen genleri keşfetti. Ve CRISPR tekniğinden yararlanarak bu genleri kontrol etmeyi başardı. Bu da yakın gelecekte daha büyük ve daha lezzetli tarım ürünleri yeme şansına kavuşacağımız anlamına geliyor. Kapağa taşıdık. Reyhan Oksay hazırladı.
COVID-19 pandemisi bize neler öğretti?
Bilim insanları, COVID pandemisi ile birlikte insan davranışlarını incelemek için nadir bir fırsat yakalamış oldu. Bu dönemde, yalnızlık, uzaktan çalışma, okula gidemeyen çocuklar sorunu, COVID dışı sağlık sorunlarını tıbbi yardım almadan geçiştirme gibi ender karşılaşılan olayların insanları nasıl etkilediği yakından takip edildi. Bu gözlemlerden çıkartılan dersler altın değerinde. Dergimizde.
Türkiye üniversitelerinden Amerika üniversitelerine bilgi transferi deyince aklınıza teknoloji transferi gelmesin. Bugünlerde Amerika üniversiteleri bizden akademik anlamda çok şey öğreniyor; ama maalesef iyi şeyler değil. Lale Akarun yazdı.
Ali Akurgal’ın yazısı transistör ve çiplerdeki yeni teknolojiler üzerine.
Tanol Türkoğlu’nun yazısına dikkat! Sanayi toplumu ile insan dini dönüştürüldü. Yapay zeka ile sıra tanrıda mı? Yapay Zeka Mitolojisi başlıklı yazısında Türkoğlu “Başlangıçta korku vardı! İçgüdüsel verili bilgi “hayatta kalmak”, onun en büyük düşmanı ise en büyük dostu olan doğa idi. Doğa hem yaşam veriyor hem de türlü yollarla verdiği yaşamı geri alabiliyordu. İnsanın yaşamı taşıyan diğer yuvaların arasından sıyrılıp öne çıkması, doğayı daha iyi bilmesi sayesinde gerçekleşti…” diyor.
Fareler de ‘ilk yardım’ uyguluyor: Bilim insanları farelerin de görünürde insanlar gibi türdeşlerinden birinin bilincini yitirdiğini fark ettiklerinde onlara ilk yardım uyguladıklarını ortaya koydular. Rita Urgan derledi.
Avcı-toplayıcıdan yapay zekâya: Eğitimin geleceği
İstanbul Kültür Üniversitesi’nden Mustafa Bekmezci’nin bu çalışmasında, uzaktan eğitim deneyimi yaşamış öğrencilerin görüşleri doğrultusunda yapay zekânın eğitime etkisi, öğretmenin yerini alıp alamayacağı ve eğitim sürecinin geleceği ele alınıyor. Bu kapsamda, Kültür Üniversitesi’nde öğrenim gören ve hem uzaktan hem de yüz yüze eğitimi deneyimlemiş 118 öğrenciyle görüşülerek, hangi eğitim yönteminin daha etkili olduğu ve bunun nedenleri incelendi. Çalışmanın detaylı bulguları ve sonuçları, gelecek haftaki yazıda ayrıntılı olarak ele alınacak.
İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından düzenlenen “İstinye Tıpta Akademisyen Olmak” konferansı, Liv Hospital ve MLP CARE yöneticilerinin ve İstinye Üniversitesi akademisyenlerinin yoğun katılımı ile gerçekleşti. Konferans kapsamında, akademisyenlik yolculuğunun gereklilikleri, bilimin geleceği ve akademik kimliğin sürdürülebilirliği üzerine kapsamlı değerlendirmeler yapıldı.
Bir Doğan Kuban klasiği daha… “Cumhuriyetin ilk döneminde üniversiteyi bitirdim. Nitelikleri ne olursa olsun babalarımızın amaçları ve gururları ve bir ölçüde ahlak ölçütleri, fedakarlıkları bizim kuşakta devam etti. Bugün de bu ülkede yetişen namuslu, inançlı milyonlar var. Bunlar namuslu, vatansever, sağduyulu, cahil ya da okumuş insanlar. Türkiye ayakta, hükümetler, generaller sayesinde değil, o dürüst insanlarla ayakta duruyor…” 2015 yılından, eskimeyen bir yazı.
50 yaş altında kolorektal kanser hızla artıyor
Geçtiğimiz yüzyılda 50 yaş altı bireylerde nadiren rastlanan kolorektal kansere yakalanma yaşı giderek düşüyor. 20’li ve 30’lu yaşlarındaki bireyler, bu hastalıkla daha sık karşı karşıya kalıyor. Uzmanlar, 2030 yılına gelindiğinde, bu kanser türünün genç yetişkinler için en ölümcül kanser haline geleceğini öngörüyor. Peki bu değişim neden bu kadar hızlı ve şiddetli yaşanıyor? Modern Hayatın Yan Etkisi mi?
Bir yerimizde sıyrıklar oluşunca niye acır? Meraklı Çocuk’ta. Mercan Bursalı hazırladı.
Avokadonun 10 bin yıllık yolculuğu
Yeni bir bilimsel araştırmaya göre, avokado insanların bilinçli tarım faaliyetleri sayesinde bugünkü halini aldı. Latin Amerika’da yaşayan eski topluluklar, avokadoları 7.500 yıl önce bilinçli olarak geliştirmeye başladı. Araştırmacılar, bu süreçte meyvenin daha büyük ve besleyici hale getirildiğini keşfetti. Bilim ve Beslenme’de.
Bazı karıncalar yenebilir. Karıncalar lif, vitamin ve demir, magnezyum, potasyum, çinko ve fosfor gibi mineraller içerir. Başka bir deyişle, bir süper besin olarak sayabiliriz. Bilgi Küpü’nde.
Tarih öncesi memelilerin tüyleri ne renkti? Serumlarda bile mikroplastik bulunuyor. Ay’da kutup bölgesinin dışında da hayli su buzu bulundu. Nilgün Özbaşaran Dede’nin Araştırma Gündemi’nde.
YouTube kanalımız, geleceğimiz…
Bu dijital bilim söyleşilerini genişleterek sürdürme planları yapıyoruz. Bu söyleşileri izlemeye davet ediyoruz herkesi ve sık sık lütfen sayfaya bakın ve abone olun. Cem Say ve Tanol Türkoğlu ile sohbetlerimiz güncel konularla dolu. Ayrıca sosyal medyada konuşmalarıyla fenomen olan bilim insanımız Celal Şengör ile tüm bunlardan uzak ama kendi bilimsel çalışmalarına odaklı yayınları hazırlıyoruz.
HBT bizim geleceğimiz ve çok zor ekonomik şartlarda ayakta tutmaya çalışıyoruz. Destekleriniz sürdükçe ve arttıkça biz de daha üstün bir çabayla daha iyi bir bilim yayınları size sunmak için çalışıyoruz.
Hepinizi çok seviyoruz, iyi olun, sağlıklı kalın. Tüm bu dayatılmış zorlukları ülkemiz geride bırakacak…
