Virüsün bedendeki etkili macerasından, insan evriminde bildiklerimizi paramparça eden gelişmelere kadar…

Editör ne diyor?

Koronavirüs hâlâ en sıcak gündem. Sürekli yeni gelişmeler. Tabii biz de dünyadaki ve Türkiye’deki gelişmeleri çok yakından takip edip siz okurlarımıza aktarmaya çalışıyoruz. Bu sayımızda herkesin kafasını kurcalayan bir sorunun yanıtı var: Covid-19 niçin bu kadar ölümcül? Bir kez vücuda girdi mi, hızla tüm organları ele geçirebiliyor. Beyinden böbreklere tüm organlarda ciddi hasar yaratabiliyor. Peki hangi organa nasıl sızıyor ve neler yapıyor. Reyhan Oksay derledi.

Uzmanların uyarılarından biri de “yüzünüze dokunmayın”. Ama bu sanıldığı kadar kolay değil. Evrimsel ve sosyolojik boyutlarını öğrenmek istemez misiniz?

Dilara Çolak, Albert Camus’nun Veba kitabından yola çıkarak Korona günlerinde varoluşçuluk üzerine yazdı. Ali Akurgal ‘büyük olasılıkla Covid-19’dan kurtulmayacağız, onunla yaşamayı öğreneceğiz’ diyerek salgın sonrası üzerine bir beyin fırtınasına çıkarttı bizleri. Covid-19 yeni bir hastalık olsa da korana tipi virüslerin keşfi çok öncelere dayanıyor. Üstelik keşfeden bir bilim kadını. June Almeida’nın ilginç öyküsünü Batuhan Sarıcan derledi.


Bahçeşehir Üniversitesi Tıp F. Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Kadircan Keskinbora “Mikroskopik Yaramazlar” yazı dizisinin son bölümünde, salgının insanoğluna verdiği ve bizim anlamak istemediğimiz dersler üzerine yazdı: “Virüsler, 20. yüzyıldaki teröristler gibi hareket edebilir; bombalarını uyarı vermeden bırakabilirler. Bu biyolojik roketlerden birinin nükleer bir bomba gibi patlaması artık yalnızca bir an meselesi.”

Kültür Üniversitesi’nden Prof. Dr. Gürhan Çiftçioğlu’nun yazısı da salgın döneminde gıda güvenirliğinin önemi üzerine... Grafik-Bilgi’de salgının X,Y,Z ve Baby Boomer kuşaklarının medya alışkanlıklarını nasıl değiştirdiğine dair bir grafik paylaşıyoruz. Oldukça ilgi çekici veriler var. Doğan Kuban, Descartes’ın “Düşünüyorum, o halde varım,” sözü üzerinden, dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgınına çözümler üretilmesinde rehberlik edeceğini yazdı. Atilla Erdemli Korona günlerinde felsefe serisini sürdürdü. Tanol Türkoğlu, Dijitalem köşesinde “70 milyar kWh!” başlıyla güncel notlarını paylaştı.

Atalarımız kim? Bildiklerimiz çöp

Bu hafta kapağa da taşıdığımız bir diğer konu da son genom araştırmalarının türümüzün kökeninde bildiklerimizi paramparça ettiği üzerine. En temel soruda başa döndük: Atamız kim? Hemen söyleyelim 1 değil, 2 değil tam 3 aday var.. Ayrıntılar dergimizde..

Tüm dünya korona ile uğraşırken uzayda da ilginç gelişmeler yaşanıyor.

Farklı büyüklüklerdeki iki kara deliğin çarpışması görselleştirildi. Bu çarpışmadan elde edilen “benzeri görülmemiş” sinyal, gökbilimcilere kara deliklerin nasıl döndüğü konusunda fikir veriyor. Buna benzer yeni verilerin toplanması, evreni daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.

Uzayda bir ilk yaşandı: Yaşlanarak kullanım ömrünün sonuna gelen bir iletişim uydusu, başka bir uydu sayesinde yer sabit yörüngede (geostationary orbit) hizmete geri döndü. Güneş Sistemi’nin bilinen ilk ziyaretçisi ‘Oumuamua, gökbilimcilerin kafasını karıştırmaya devam ediyor. Simülasyonlar, bu gök cismi için yeni bir başlangıç hikâyesi ortaya attı: Bir gezegen parçası olabilir!

Coşkun Tecimer’in “Duygulara güvenilmez’ yazısı da dergimizde. Yeni bir yazı serisine başladık bu hafta: Gerçekliğin tuhaf dünyası. Şimdi size “gördüklerinizin büyük bölümü yanılsama olabilir” dersek ne düşünürsünüz. İrem Sağlamer derledi. Bir başka yazı serimiz daha var: Fiziğin henüz çözülmemiş en büyük gizemleri konusunda. İlki, karanlık enerji nedir, sayfalarımızda.

Araştırma Gündemi’nde Gen makasıyla hızlı koronavirüs testi, hava kirliliği ile koronavirüs ölümleri arasındaki ilişki ve diğer ilginç haberler sizi bekliyor. Bilim ve Beslenme sayfası zerdeçalın koronavirüsle mücadeledeki olası etkisini okuyacaksınız... Salgın deniz kaplumbağaları için fırsat oldu... Denizlerdeki biyoçeşitlilik 540 yıldır değişmemiş.. Hayvanlar Dünyası sayfamızda...

HBT olarak biz olağanüstü koşullarda sizlere her hafta güncel ve bilgilendirici içerikler sunabilmek için çalışmamızı sürdürüyoruz. Siz de hem dijital hem basılı dergiyi alarak ve aboneliklerle bize destek oluyor, yalnız bırakmıyorsunuz; teşekkür ederiz.

HBT, bilimin ışığındaki ilerleyişine devam ediyor. Gelecek sayıda yine birlikte olmak umuduyla… Sevgiyle ve sağlıcakla kalın..

***

ÇYDD’li 170 gence daha abonelik

Çağrıya bir yandan okurlarımız destekleri ile katılırken bir yandan da yeni gençler talepleri ile gelmeyi sürdürüyor. Okurlarımız hemen kolları sıvadılar ve öğrencilerin HBT’yi izlemeleri için destek olmaya başladılar; geçen hafta ilan ettiğimiz okurlarımızdan sonra, bu hafta da Sema Kendir 15 öğrenciye, Necdet Ersoy ve Nuray Biliz 10’ar öğrenciye; Muzaffer Seçim Toklu 5 öğrenciye; Ömer Kuleli, Hüseyin Çamak ve Mahmut Ateşhan 2’şer öğrenciye; Özlem Akbay
ve Korkmaz Ali birer öğrenciye destek olarak dijital abonelik hediye ettiler. Biz de HBT ve yazarlarımızdan Bayram Ali Eşiyok, Erdal Musoğlu, Müfit Akyos, Tanol Türkoğlu, Ahmet Yavuz ile birlikte toplam 125 öğrenciyi dijital abonemiz yaptık.

Herkese gençlerimiz adına çok teşekkür ediyoruz. Ve çağrımızı sürdürüyoruz. Dergimizi düzenli izlemenin gençlerin eğitimine, bilimsel odaklı düşünmelerine, bilim okur yazarlığı alışkanlıkları edinmesine önemli katkılar sağlayacaktır. Bu gençlere hediye kampanyası kapsamında;

6 aylık aboneliği 80 TL’ye,
1 yıllık aboneliği 150 TL’ye indiriyoruz.

Çağdaş Yaşamlı öğrenci – gençlerin, bu günlerde düzenli HBT’yi izlemesine destek vermek isteyen okurlarımız [email protected] adresine “Çağdaş Yaşamlı gençlere dijital abonelik desteği” açıklaması ile mesaj gönderip, kaç öğrenciyi, ne süre ile desteklemek istediklerini belirtebilirler. Hepiniz sevgiyle kalın.