Yoksa iklim krizi ile savaşımda umutlar Çin’de mi?

Bir Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi’ni (COP209) daha geride bıraktık. Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de somut yeni taahhütler verilmeden sonlanırken iklim değişikliği giderek artan bir tehdit olmayı sürdürüyor.

Özellikle en büyük kirleticilerden biri olan ABD’nin yeni Başkanı Donald Trump’ın iklim taahhütlerini sonlandırmaya yönelik tavrı kaygıları daha da artırıyor. Çin, sanayi ile başlayan teknoloji ile süren ve neredeyse dünya iderliğine kadar yükselişe geçen atılımları ile aynı zamanda küresel ısınmanın ve iklim krizinin baş nedeni olan karbon salımlarının en büyük sorumlusu oldu bugüne kadar.

Ama birşeyler değişiyor mu? Çünkü bir yandan Çin küresel karbon salımlarını frenleyecek ve azaltacak en büyük güce de sahip. Nasıl mı? Bugüne kadar attığı adımlar önemli. Erdal Musoğlu önemli bir çalışma yaptı ve Çin’i iklim krizi ile savaşımda liderliğe taşıyabilecek uygulamaları yazdı. Çünkü yaşadığımız gezegenin, doğanın korunması artık yaşamsal.

Doğanın iyileştirici gücü

Doğanın iyileştirici gücüne yönelik araştırmalar giderek artıyor. Oxford Üniversitesi biyoçeşitlilik uzmanlarından Kathy Willis’in Good Nature adlı kitabında görme duyumuzla iyileşme gücümüz arasında oransal bir bağlantı olduğunu iddia ediyor: Doğaya bakmak bile iyileşmeyi hızlandırıyor. Ağaca dokunmak bizi nasıl sakinleştiriyor? Ormanda yürümek bağırsak mikroplarımızı nasıl değiştiriyor? Rita Urgan derledi.

Yapay zeka kendi iradesini oluşturacak: İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Aydın Özbek elektron alışverişinden bilince giden yolu anlatıyor: “Elektron alışverişi, aslında evrenin ve canlı-cansız kavramlarının temelini oluşturan en önemli olaydır. Elektron alışverişinin olmadığı bir gezegen, jeolojik olarak ölü bir gezegendir. Çünkü maddeyi oluşturan atomların birbirleriyle birleşip molekül oluşturmaları da ancak elektron alışverişiyle mümkün. Dolayısıyla ancak jeolojik olarak canlı bir gezegen yaşam doğurabilir. Yani yaşamın temeli de elektron alışverişidir” diyerek.

Tanol Türkoğlu Past-Truth kavramını açıyor: “Post-truth” (gerçek-ötesi, doğru-ötesi) kavramından sonra bir de “Past-truth” (eski doğru) mu? Kendisini çekerek marijinalleşenler de post-turth’a karşılık past-truth’tan istifade ediyor gibi. Past-truth (eski-doğru) aslında geçmişte doğru olan oysa bugün yanlışlığı ispat edilmiş bilimsel bilgiler için kullanılmakta.

Dergimizin bu sayısı elinize ulaştığında Üniversite-Sanayi İşbirliği Merkezleri Platformu - ÜSİMP’in dışa dönük en önemli faaliyeti olan Ulusal Kongre - Fuar - Sempozyum’u (27-28-29 Kasım 2024), Yeşil Dönüşüm Sürecinde Üniversite Sanayi İş Birliği teması ile Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin ev sahipliğinde Ankara’da başlamış olacak.

Müfit Akyos Yeşil Dönüşüm Sürecinde Üniversite Sanayi İş Birliği’ni yazdı.

Yapay Zeka ve Yargı Etiği... Dr Enver Kumbasar’ın kaleminden.

Akıllı maymun toplumları

Doğan Kuban’ın “Akıllı Maymun Toplumları’ adlı eski yazısının ilk bölümünü veriyoruz bu hafta: 21. yüzyılda yaşamı sürdürebilmenin tek yolu var: Aklın gerçekten egemen olduğu bir düzenin kurulması. Kişi hayalci, deli, dengesiz olabilir. Ama toplum olamaz. Rasyonel bir yönetimi olmayan bir tımarhane kuramazsınız. Bunun temelinde rasyonel bir eğitim ve öğretim sistemi olması gerekiyor.”

Sinsi tehlike: Kemik erimesi

Osteoporoz dünya çapında yaygınlaşıyor. Her üç saniyede bir osteoporoza bağlı bir kırık yaşanıyor.

Uzmanlar ise yaşam boyu sağlıklı kemiklere sahip olmak için-olabildiğince erkenden- basit birtakım önlemler almak gerektiğine dikkat çekiyorlar. Dergimizde.

Belirli yiyecekler hormonları dengeleyebilir mi? Beslenmede Son Akımlar başlıklı yazı dizimizin üçüncüsü bu hafta.

İstanbul Kültür Üniversitesi’nden Dr. Defne Türker Demir’in hem dizi ve filmler hem de gerçek hayatta yaşanan şiddetten yola çıkarak kaleme aldığı Açık Tabut yazısı da önemli.

Yapay zeka ile kanser tespiti… Nükleer bombaları simüle edecek dünyanın en hızlı süper bilgisayarı El Capitan… Ameliyat videolarıyla eğitilen robot… Kalamar ve ahtapotların itici mekanizmalarından esinlenerek geliştirilen yutulabilir kapsüller… Bunlar Batuhan Sarıcan’ın hazırladığı yeni teknolojiler sayfamızda.

Aynı kişiyi hem seviyor, hem de nefret mi ediyorsunuz?

Sağı solu belli olmayan, bir günü diğerine uymayan kişilerle kurduğunuz ilişkiler, düşmanlarınızla kurduğunuz ilişkilerden daha yıpratıcı olabiliyor. Beden ve ruh sağlığınızın bu ilişkilerden olumsuz etkilenmesini istemiyorsanız bu insanları doğru tanıyın ve nasıl baş edeceğinizi öğrenin. Reyhan Oksay hazırladı.

Hortumun içinde ne olur? Meraklı Çocuk sordu, Mercan Bursalı hazırladı.

Kendi kendine konuşan yunusun gizemi… Baltık Denizi’nde yıllardır tek başına yaşadığı tespit edilen yunusun kendi kendine konuşması yalnızlığının bir göstergesi olabilir. Hayvanlar Dünyası’nda.

Sigara dumanı mikrobiyotayı bozarak gribin şiddetini artırıyor… Bağışıklık sisteminin depresyondaki kritik rolü… Hava kirliliği ile otizm arasında bağlantı… Nilgün Özbaşaran Dede’nin Araştırma Gündemi’nde.

Youtube kanalımız

Kanalımızda çok önemli söyleşiler yayımlıyoruz. Çocukluğumuz romantik ilişkilerimizi nasıl etkiliyor, konusunda arkadaşımız Özgür Ulusoy, Psikiyatrist Dr. İlker Küçükparlak ile güzel bir söyleşi yaptı. İki bölümü de yayında. Çocuklukta kurduğumuz yakınlıkların bugün romantik ilişkilerimizdeki izdüşümlerini nelerdir; "bir türlü kopulamayan" popüler kültürdeki tabiriyle "toksik ilişkiler” ne demek?

Ayrıca çok önemli bir söyleşi daha var: Müfit Akyos İsrail’in ekonomik ve askeri gücünün kaynaklarını ve ileri teknolojik başarılarının hangi temelde yükseldiğini anlatıyor. Burada sadece askeri değil, yüksek teknoloji alanında dünya çapında başarıları söz konusu.

Lütfen söyleşilerimizi izleyin, çevrenizle paylaşın ve abone olun…

Gelecek haftaya kadar bilimde kalın sevgiyle kalın.

Özlem Yüzak

***

Cumhuriyetimizin 101. yılında ÇYDD bursiyerlerine dijital dergi abonelik desteği kampanyası

Bazı ÇYDD üye ve gönüllülerinden gelen öneri üzerine "Öğrencilere Hediye Dijital Dergi Aboneliği" kampanyası başlatmaya karar verdik. Dergimizi düzenli izlemenin; gençlerin eğitimine, bilimsel odaklı düşünmelerine önemli bir katkı olacağını düşünüyoruz. Bu yüzden siz okurlarımıza gençlere dijital abonelik hediye etme çağrısı yapıyoruz.

Bu gençlere hediye kampanyası kapsamında, 1 yıllık aboneliği 900 TL'ye indiriyoruz.

Okurlarımız info@herkesebilimteknoloji.com adresine "Çağdaşlı gençlere dijital abonelik desteği" açıklaması ile mesaj gönderip kaç öğrenciyi desteklemek istediklerini belirtebilirler.

İlginiz ve desteğiniz için teşekkür ederiz.