Kanser çağımızın en önemli sorunu. Bilim dünyası bir yandan tedavi yöntemleri ve yeni etkili ilaçlar üzerine araştırmalarını yapıyorlar, ama bir süredir tümörü daha oluşmadan önleyecek aşı üzerine çalışmalar hız kazandı. Peki bunlar nedir? Hangi safhadalar? Dosya konumuzu bu hafta bu araştırmalara ayırdık.
Araştırmacılar farklı yöntemler üzerine çalışıyorlar. COVİD- 19 mRNA aşılarının başarısı ilham kaynağı oldu. Kanserle savaşta aşı desteğinin önemi her geçen gün daha artarken, bilim yeni nesil aşılara odaklanmayı sürdürüyor. Belli kanser türlerini önleyen, örneğin, karaciğer kanserini tetikleyebilen hepatit B virüsünü ve rahim ağzı kanseriyle başka kanserlere yol açabilen insan papillom virüsünü hedef alan aşılar çoktandır var olsalar da, kanserlerin çoğu virüslerden kaynaklanmıyor. Şimdi de virüs kaynaklı olmayan kanserlerin önlenmesine yönelik aşı çalışmaları yoğunluk kazandı. Tabii bu arada Özlem Türeci ve Uğur Şahin’in Biontech’inin öncelikle deri kanser aşısı üzerinde öncü çalışmalarını da hatırlattık.
Demans riskini azaltabilecek 7 basit alışkanlık nedir? Bunlar yaşamın basit 7’lisi olarak da tanımlanır. Sayfada okuyacaksınız ama şunu belirtelim.. Yeni bir araştırma, yaşam biçimiyle ilgili yedi basit alışkanlığın, genetik açıdan hastalığa yakalanma olasılıkları yüksek olan kişilerde bile, bunama riskinin azaltılmasında önemli bir rol oynayabileceğine işaret ediyor. Rita Urgan derledi.
Yeni internet yasası ne getiriyor?
Tanol Türkoğlu yeni internet yasa değişikliğini yorumluyor: ‘Yeni medyaya kamusal refleks, pire için yorgan yakmak şeklinde’ diyerek..
Ali Akurgal, bir mühendislik terimi olan Dağınık Sistemlerden yola çıkarak çağımızın yönetim şeklini irdeliyor.
Mustafa Çetiner’in yazısı müzik ve ruh sağlığımız üzerine.. İlk kez Antik Yunan döneminde başlayan ilişki bakın nasıl evriliyor?
Kadim ekmek neden canavar ilan edildi?
İnsanlık tarihinin yaklaşık 14.000 yıl öncesine kadar ekmek yapımının izini süren tarihçiler, muhtemelen tahıllarla tesadüfi bir “deney” olarak başlayan ekmek yapımının, insan kültürünün gelişiminin önemli bir parçası haline geldiğini belirtiyor. Hayatın temel gıdası ekmek dün neydi bugün ne oldu? Bu sorunun cevabı, ekmeğin sağlığımız için neden sorun teşkil eder hale geldiğini de ortaya koyuyor. Batuhan Sarıcan hazırladı.
Marmara Denizi’nde karidesin hikâyesi
Günümüzde Derin Su Pembe Karidesi (Lat: Parapenaeus longirostris) olarak bilinen ve sofralarımızı süsleyen canlının istihsalinin, kendisi gibi kaybolmaya yüz tutan hikâyesidir bu. Marmara Denizi’ndeki karides avcılığı bir zamanlar bilimsel temelli, planlı-programlı istihsal düzenlemesinin nasıl olup da bu hale geldiğinin ibret verici öyküsü olarak karşımıza çıkmaktadır. Yeter ki ibret almaya niyet ve gönlümüz olsun. Hidrobiyolog Levent Artüz’ün kaleminden...
Bilim ve Beslenme’de bu hafta D vitamini var. D vitamini neden önemli? CRISPR-Cas9 ile D vitamini kaynağına dönüşen domatesler... Murat Altaş hazırladı.
Bilgisiz doğarız, ama bilgisiz yaşayamayız
Bilgi, yalnızca doğadan daha iyi ve daha çok yararlanabilmenin, Bacon’ın deyişiyle, doğaya egemen olabilmenin değil, İnsanın özüne göre yaşamasının, kendisini gerçekleştiren bir süreçte bulunmasının, özgürlüğün kuvvetidir. Değerler de, bilgiyle birlikte ortaya çıkarlar, gelişirler ve yaşamayı etkilerler. Peki bilgi ile değerler arasındaki ilişki nedir? Hangisi öncelikli olmalıdır? Prof.Dr. Attilla Erdemli yazdı.
Bahçeşehir Ü. Tıp F. Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kadircan Keskinbora önemli bir bilim insanımız olan Prof. Dr. Hulusi Behçet’i ve onun başarısının ardındaki 3 önemli özelliğini yazdı.
“Dolu savar makinesi” doluyu önler mi?
Genellikle özel şirketlere ait bahçe ve parklarda kurulu olan sözde “dolu savar makineleri”, ne doluyu yağmura çevirerek dolu riskini azaltabilir ne de yağmur bulutlarını dağıtıp yağmur yağmasını engelleyebilir. Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu’ndan..
Doğan Kuban hoca eski yazılarından birinde yine bu önemli soruna değinmiş: “Bugünkü öğretim tablosu ülkenin geleceği için umut kırıcıdır. Öğretim dünyayı anlamakta zorlanan politikacıların elinde yarım yüzyıldır büyük bir kargaşaya sürüklenmiştir. Sürekli denemeler; yarım kalmış, birbiri üzerine gelmiş, anlaşılması olanaksız programlar; araştırma kurumları yanında medreseler; genetik araştırmaları ile birlikte ilahiyat eğitimi yoğunlaşmaları; yönünü şaşırmış, milyonlarca insanı diplomalı cahiller olarak piyasaya süren bir kargaşa..”
Lale Akarun ‘Yaşasın yüz yüze eğitim başladı’ diyor ve uzaktan eğitimin sorunlarını kendi gözlemlerini sıralıyor.
Bilim ve teknolojinin üretim ortamı, üniversiteler ve büyük bir hızla değişim geçiriyorlar. Prof. Dr. İbrahim Ortaş yeni kitabında Dünya Ve Türkiye’de Üniversite Olgusuna değiniyor.
Mars Yolculuğu ve İTÜ
18 Şubat 2021’de Mars’a başarı ile iniş yapan Perseverance gezgini kızıl gezegen üzerinde 11 km’lik bir mesafeyi kat ederek; Jezero Krateri’nde önemli ve beklenmeyen keşiflerde bulundu. Gezgin ilk defa başka bir gezegenden kayaç karot örneklerini başarı ile toplayarak bu misyonu insanlık tarihinde destansı hale getirdi. İTÜ’den Prof. Dr. Nurgül Balcı ‘Perseverance’in 432 Sol’luk (Mars günü) Mars Yolculuğu: Yeni keşifler ve Biyoiz Bulmacası’ başlıklı yazısında süreci ve Salda Gölü bağlamında İTÜ’deki çalışmaları yazdı.
Ve futbol: İdeal şut atmanın bilimsel açıklaması var mıdır? Dirk Nowitzki’nin efsane vuruşunun fiziksel boyutları neydi? Kültür Üniversitesi’nden Mehmet Özer ve Sabancı Üniversitesi’nden Burak Cem Coşkun yazdı.
Anahtar kilidi nasıl açar? Mercan Bursalı’nın hazırladığı Meraklı Çocuk’ta. Evrimin sırları sualtı mağaralarında araştırılıyor... İnsan dişli mahkum balık.. Hayvanlar Dünyası sayfalarımızda… Amazon Nehri dünyanın en uzun ikinci nehri. Ve üzerinde tek bir köprü bile yok. Neden?
Nilgün Özbaşaran Dede’nin araştırma gündemi yine dopdolu.. İhtiyaç kalmayınca kendi kendine çözünen akıllı kalp pilleri... Pompei kurbanına yapılan DNA analizi neler söylüyor? 23 yıl önce dondurulan testisin yeniden sperm üretmesi..
Yoğun bir emek ve elinizde dünyanın sayılı ve ülkemizin tek haftalık popüler bilim dergisi HBT’nin yeni sayısı.. Çok ilginç öykülerle, bir hafta boyunca size eşlik edecek… Bilim bizim yol gösterimiz, HBT yayıldıkça büyüdükçe desteklendikçe yolumuzu daha net göreceğiz..
Sevgilerimizle… Bilimde kalın.
