Merhaba. Bu hafta ana konumuz yine koronavirüs. Daha doğrusu tarih boyunca insanlığı tehdit eden, büyük kitlesel ölümler yaşanmasına yol açan vebadan korona’ya ölümcül virüsler... Büyük bir mücadele yıllardır sürüyor insan ile virüs arasında. İnsanlar aşılar ve ilaçlar geliştirerek virüsleri yok etmeye çalışırken, virüsler de sürekli evrimleşerek hayatta kalıyorlar. Birkaç dosya halinde ele aldık konuları.
İlk dosyada çocukların korona virüsünden neden etkilenmedikleri ve yakalansalar bile olayı çok hafif atlattıkları haberi var. Konu geliyor bağışıklık sisteminin güçlülüğüne dayanıyor! Reyhan Oksay derledi. Batuhan Sarıcan dünyanın en ölümcül 9 virüsünü anlattı: Ebola’dan AIDS’e, Rotavirüs’ten kuduz’a... Ayrıca bir diğer yazı da türler arasında geçiş yapan, yani hayvandan insana ve insandan hayvana bulaşan en ölümcül 7 hastalığı derledi.
Yalancılar bilgisizler komplocular
Dördüncü bir dosya olarak da, bazı gazeteci-yazarların, bilimle zerre ilişkileri olmadıkları halde, bu son salgın üzerine döktürdükleri yalan-yanlışları ve komplo teorilerini ele alıyor. Bunu sorumlu bir bilim gazeteciliği çerçevesinde önemsedik, çünkü yarattıkları “otorite yazar kimliği” nedeniyle derhal yazdıkları yalanlara inanan müritler türüyor ve onlar bu yalanları doğru kabul ederek yayıyorlar. Mesela “SARS virüsünün insan yapısı olduğu biliniyor” lafını uyduruyorlar! Bilim kültürünün son derece eksik olduğu ülkemizde, bu komplolarla da en yazık ki mücadele görevi bize düşüyor. Bu konuyu biz yazmadık, Prof. Dr. Haluk Ertan’dan rica ettik, SARS ile gerçekleri araştırıp yazdı..
Mustafa Çetiner, koronavirüs konusunu bu hafta da sürdürerek dosya konusuna katkıda bulundu.
“Ulusal hamlemiz yok”, “Toplum 5”
“Modern bir savaşın içindeyiz; buna karşın bir ulusal hamlemiz kalmadı”. Doğan Kuban Hoca böyle diyerek, Türkiye’nin teknolojik kalkınmasını destekleyecek bir dizi öneride bulunuyor.
Ali Akurgal, kapımıza gelip dayanan 5 G konusunu, yaşadığımız felaketlerde haberleşmenin önemiyle ve kesilmeyecek bir sistem ile bağdaştırarak yazdı. Çok önemli!
Robert Frost’un “Yol İkiye Ayrıldı” şiiri şu dizelerle biter: “Ormanda yol ikiye ayrıldı ve ben... / Ben az gidilmiş olanı seçtim / Ve bütün farkı yaratan da bu oldu”. Tanol Türkoğlu bu sözlerle başladığı yazısında “Türkiye için teknoloji yolu şu sıralarda dörde ayrılıyor” diyerek Sanayi 4.0’den dijital dönüşüme Japonların bir sonraki evreyi hedefleyerek ortaya attıkları Toplum 5 stratejisini özetliyor.
Müthiş bir dedektiflik öyküsü
İklim araştırmalarında yeni gelişmelere sayfalarımızda sıklıkla yer veririz. Bu hafta da 232 milyon yıl öncesini yağmurlarının bugünkü yaşamın yollarını açması ile ilgili. O dönemlerde tamamen kurak olan gezegendeki canlı yaşamında evrimsel değişiklikler yaptı. Araştırmacıları bulgulara kayalarda Triyas dönemine ilişkin izler sürerek ulaştılar. Çok güzel, dahası müthiş bir geçmişi anlamaya yönelik bilimsel dedektiflik öyküsü!
Gezegenimize özgü koşullarda bir değişiklik olmadıkça günümüzün gıda sistemini yalnızca 3.4 milyar insanı beslemeye yetebiliyor. Peki, nüfus arttıkça ne olacak? Almanya Postdam İklim Araştırmaları Enstitüsü’nden Dieter Gerten ve ekibinin çözüm önerileri sayfalarımızda...
Bekârlar daha başarılı, evliler ise daha huzurlu.. Yeni bir araştırmanın sonuçları sayfalarımızda.
Otomobil büyüklüğünde kaplumbağa fosili
En büyük kaplumbağa türlerinden birine ait 4 metre boyutunda fosiller keşfedildi. Kolombiya ve Venezüella’da keşfedilen kalıntılar, 13 ila 7 yıl öncesinde Güney Amerika'nın akarsu ve göllerinde yaşamış olan dev Stupendemys geographicus kaplumbağalarına dair şimdiye kadarki en kapsamlı bilgileri sunuyor. Hayvanlar Dünyası sayfamızda...
Bilim ve beslenme sayfamızda ise dünyanın en güzel kokulu ağaçlarından biri olan iğde ağacının yemişi var. Küçük boyutuna karşın içindeki çok sayıda yağ asitleri ile, müthiş bir C vitamini deposu olması ile şaşırtıcı bilgiler okuyacaksınız.
İstanbul Kültür Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Nihal Sarıer 2019 Nobel Kimya Ödülü’nü 3 bilim insanına kazandıran lityum iyon pillerinin gelişim öyküsünü yazdı.
Araştırma Gündemi’nde neler var, kısaca
Yarasalardan bulaşan virüslerin neden bu kadar öldürücü olduğu.. Cep telefonları ile artık enfeksiyon testi bile yapılabilir hale geldiği... Deniz akıntılarının neden hızlandığı.. Plasebo’nun sırt ağrılarına iyi gelmesi... Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı Araştırma gündemi son gelişmelerle dopdolu..
***
“HBT, bir çöl ortasında bulunan bir vaha” diye yazdı bir okurumuz. Ama henüz hak ettiği yerde ve satışta değil. Bayilerde dergi bırakmamamız gerekir. Yayalım lütfen, alalım, hediye edelim ve binlerce HBT-Bilim tiryakisi daha yaratalım.. Burada geleceğimizi konuşuyoruz!
Gelecek Cuma yeniden birlikte olacağız. Sevgiyle kalın...
