Bağırsaklarımızdaki bakterilerin sağlımız üzerinde önemli etkileri var. Bağırsak florası iştahımızı değiştiriyor, sağlığımıza iyi gelen veya zarar veren metabolizma ürünleri üretiyor ve kilomuz üzerinde etkili oluyor. Mesela aşırı kilolu farenin bağırsak bakterileri zayıf bir fareye aktarıldığında, aynı miktarda yemle beslenmesine rağmen kilo alıyor. Korkulan yo-yo etkisi de bağırsak florasıyla sıkı sıkıya alakalı.
Duke Üniversitesi’nden Colin Lick ve ekibi ise kısa bir süre önce bağırsak bakterilerinin etkisinin genlerimize kadar uzandığını buldu. Araştırma çerçevesinde, normal bağırsak florasına ve bakterisiz bağırsaklara sahip fareler ilk önce normal, daha sonra ise yağlı yemle beslendi. Daha sonra ise ince bağırsaktan alınan hücre örnekleriyle, bağırsak cidarındaki gen etkinliği ve protein üretimi analiz edildi. Aniden alınan yağlı yiyecek iki fare grubunda da bağırsaklarındaki genetik etkinliği değiştirdi.
Beklenildiği gibi yağ sindirimi için önemli olan hücrelerdeki genler daha etkin hale geldiler. Ancak dikkat çekici farklılıklar söz konusu: Bağırsak florasına sahip farelerde farklı genler etkinleşti. Bağırsak epitelinin, bağırsakta bakteri bulunup, bulunmadığına bağlı olarak, tamamen farklı bir gen grubuyla yağ akışına reaksiyon göstermesi, araştırmacılar için şaşırtıcı oldu. Daha ayrıntılı analizler, bunların hangi genler olduğunu gösterdi: Bağırsak bakterilerinin etkisi olmadan, bağırsak hücrelerinde daha çok yağ asidi oksidasyonundan (beta oksidasyonu) sorumlu genler etkinleşirken, bağırsak florasının etkisi olduğunda hücrelerdeki yağ yakımı engelleniyor.
Sonuçlar, belli başlı bakterilerin, hücrelerdeki yağ oksidasyonunu engelleyebileceğini gösteren araştırmalarla örtüşüyor. Bakterisiz bağırsaklara sahip farelerde, bağırsak hücreleri, bağırsak florasına sahip farelere kıyasla daha fazla yağ tüketiyorlar. Bununla birlikte bu etkiden bağırsak florasındaki hangi mikropların sorumlu olduğu henüz bilinmiyor. Bu sonuçlar, yağ sindirimimizin ve hatta belki de bağırsak mukozamızın bileşiminin, beslenme ve bağırsak florasının etkileşimiyle, gen seviyesine kadar etkilendiğini gösteriyor. Bağırsak hücreleri tarafından ne kadar yağın emildiği ve iletildiği sadece alınan gıdanın yağ içeriğine değil, aynı zamanda bağırsakta hangi mikropların bulunup, bulunmadığına da bağlı.
Hepsi bu kadar da değil: Değişen genetik etkinlik, bağırsak hücrelerinin ne şekilde gelişeceği ve bağırsak cidarında hangi hücre tiplerinin bulunacağı konusunda da etkili. Çünkü farklı oranlarda üretilen gen ürünleri arasında, bağırsak mukozasındaki öncü hücreleri ayarlayan uyarı maddeleri de vardır. Güncel birçok araştırma, bunların sadece bireysel gen programlarını değil, aynı zamanda ince bağırsağın genel mimarisini de değiştirme kapasitesine sahip olduğunu göstermiş oldu. Araştırmacılara göre, bağırsak bakterilerinin genetik etkisi, bağırsak florasının obezite üzerinde neden bu kadar büyük bir etkiye sahip olduğunu da açıklayabilir: “Bağırsak hücrelerinin değişen gen etkinliği, bir olasılıkla da bazı insanların yağlı gıdalarla beslenmelerine rağmen, niçin şişmanlamadıkları için de bir yanıt olabilir” diyor araştırmacılar.
Nilgün Özbaşaran Dede
