Prof. Dr. Semih Baskan / [email protected]
İstanbul Okan Üniversitesi Tıp Fakültesi Cerrahi Bölüm Başkanı
Son yıllarda özellikle sağlık sektöründe çalışanlar arasında cerrahi uzmanlık dallarına ilginin azaldığı görüşü tartışılmaktadır. Örneğin genel cerrahi uzmanlık alanının süresinin uzunluğu, yorucu nöbetler, büyük ameliyatların getirdiği stres ve bir türlü bitmeyen sağlıkta şiddetin bunda etkili olduğu düşünülmektedir.
Ben de Uzmanı olduğum genel cerrahi alanında TUS’ta genel cerrahinin yerini ortaya koymayı ve sınavı kazandıktan sonra uzmanlık eğitimini yarıda bırakan araştırma görevlileri/asistanların durumlarını ortaya koymak istedim.
Tıpta Uzmanlık Sınavı(TUS) yılda iki kez bahar ve güz dönemlerinde olmak üzere Ö.S.Y.M. Tarafından düzenleniyor. Bu sınavlara giren doktor sayısında her geçen yılda artış gözlenmekte. 2013 yılında bu sınava giren doktor sayısı 8.500 ilken bu sayı son yıllarda adeta ikiye katlanarak 17.000 sayısına ulaştı. Bu sınavlarda başarılı olanlar Devlet ve vakıf üniversiteleri ile Sağlık Bakanlığı’nın Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde eğitime başlıyorlar.
Tıpta Uzmanlık Yönetmeliği’ne göre klinik dallarda 34 Anadal'da uzmanlık eğitimi verilmektedir. Genel Cerrahi Anadal uzmanlık süreside bu yönetmelikte 5 yıl olarak belirlenmiştir.
26.09.2004 tarihinde yürürlüğe giren yeni Türk Ceza Kanunu ve 21.07.2010 tarihinde yürürlüğe giren “Tıbbi Kötü Uygulamalara İlişkin Zorunlu Mali Sigorta” tüm sağlık çalışanlarına olduğu gibi genel cerrahlara da bazı yasal zorunluluklar ve zorluklar getirmiştir. Önceki yıllarda en Gözde branşların başında gelen genel cerrahi diğer cerrahi branşlarla birlikte daha alt sıralarda tercih edilmeye başlamıştır. Yüksek Sağlık Şurası’nda ve Adli Tıp Kurumları’nda incelenen olgularda genel cerrahlar aleyhine sonuçlar ortaya çıktığında açılan davalarda meslektaşlarımız büyük tazminatlar ödemeye mahkûm edilmektedirler. (1)
2009 yılında yaptığımız ve Ankara, Hacettepe, Gazi, İstanbul, Cerrahpaşa, Ege, Dokuz Eylül, Marmara ve Uludağ Üniversiteleri Tıp Fakülteleri Genel Cerrahi Anabilim Dallarında Genel Cerrahi uzmanlık eğitimi alan 202 araştırma görevlisi ile yaptığımız anket çalışmasında Genel Cerrahiyi ilk sırada tercih edenlerin sayısının 40 (%19.8) ve ilk üç sırada tercih edenlerin sayısını ise 80(%39.6) olarak belirlemiştik. (2)
2017 Bahar döneminden başlayarak yapılan 6 dönemdeki TUS sonuçlarını değerlendiğimizde K(klinik) puan sıralamasında ilk 5 sırada yer alan uzmanlık alanları ile genel cerrahi uzmanlık alanının başarı sıralamasının kıyaslamasını yaptık.
Tablo-1 de görüleceği gibi ilk 5 arasında Deri Ve Zührevi Hastalıkların 6 kez, Radyolojinin 6 kez, Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahinin 5 kez, Göz Hastalıklarının 4 kez, Çocuk Psikiyatrisi ve Radyasyon Onkolojisinin 2 şer kez yer aldığı görülmektedir.
| DÖNEM | UZMANLIK ALANI | SIRALAMA | K PUANI |
|
2017 BAHAR |
Deri ve Zührevi | 1 | 70.06 |
| Plastik | 2 | 68.11 | |
| Radyoloji | 3 | 67.44 | |
| Radyasyon Onk. | 4 | 66.71 | |
| Göz | 9 | 66.79 | |
| Genel Cerrahi | 29 | 52.91 | |
|
2017 GÜZ |
Deri ve Zührevi | 1 | 71.01 |
| Radyoloji | 2 | 69.21 | |
| Göz | 3 | 68.95 | |
| Radyasyon Onk. | 4 | 68.80 | |
| Çocuk Psik. | 5 | 68.39 | |
| Genel Cerrahi | 29 | 55.33 | |
|
2018 BAHAR |
Deri ve Zührevi | 1 | 75.05 |
| Plastik Cerrahi | 2 | 75.45 | |
| Radyasyon | 3 | 74.82 | |
| Göz | 4 | 73.46 | |
| Çocuk ve Ergen Psk. | 5 | 73.37 | |
| Genel Cerrahi | 27 | 62.98 | |
|
2018 GÜZ |
Plastik Cerrahi | 1 | 79.41 |
| Radyoloji | 2 | 78.98 | |
| Deri ve Zührevi | 3 | 78.17 | |
| Kardiyoloji | 4 | 77.72 | |
| Kulak Burun Boğaz | 5 | 76.71 | |
| Genel Cerrahi | 17 | 71.64 | |
|
2019 BAHAR |
Plastik Cerrahi | 1 | 78.47 |
| Radyoloji | 2 | 77.38 | |
| Deri ve Zührevi | 3 | 76.40 | |
| Genetik | 4 | 75.39 | |
| Göz | 5 | 74.68 | |
| Genel Cerrahi | 16 | 66.05 | |
|
2019 GÜZ |
Radyoloji | 1 | 80.78 |
| Plastik Cerrahi | 2 | 80.53 | |
| Deri ve Zührevi | 3 | 79.58 | |
| Kulak Burun Boğaz | 4 | 78.97 | |
| İç Hastalıkları | 5 | 78.69 | |
| Genel Cerrahi | 21 | 73.17 |
Tablo-1: 2017-2019 Arası TUS K (Klinik) Puan Sıralamaları
Bu tabloda Genel Cerrahi uzmanlık alanının sıralamalarına bakacak olursak sırası ile iki kez 29.sırada ve birer kez ise 27., 17., 16. ve 21. sıralarda yer aldığı görülmektedir.
Araştırmamızın ikinci bölümünde ise İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, 9 Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Anabilim Dallarından ve Ankara Numune Hastanesi ve Bilkent Şehir Hastanesi ile İstanbul Sultan Abdülhamit Han Hastanesi Genel Cerrahi Kliniklerinden genel cerrahi uzmanlık eğitimlerine başladıktan sonra yarıda bırakan araştırma görevlileri/asistanlar hakkında bir inceleme yaptık. Burada 2015-2020 yılları arasında adı geçen Anabilim Dalı / Kliniklerden ayrılanları belirlemeyi hedefledik.
Tablo-2 de görüldüğü gibi bu 13 eğitim kurumundan ilk 24 ay sonunda ayrılan araştırma/asistan sayısı 80 olarak belirlenmiştir. 2 Araştırma Görevlisi ise 24 aydan sonra ayrılmışlardır. İstanbul Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’ndan 15 Araştırma Görevlisi uzmanlık eğitimlerini bırakmışlardır. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi,9 Eylül Tıp Fakültesi, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dallarından 11 er araştırma görevlisi eğitimlerini sonlandırmışlardır.
| FAKÜLTE/HASTANE | İSTİFA EDEN
AR. GÖR./ASİSTAN |
SAYI | % | |
| 1- | İstanbul Cerrahpaşa Tıp Fakültesi | 15 | 18.29 | |
| 2- | İstanbul Ünv. Tıp Fakültesi | 11 | 13.41 | |
| 3- | Ankara Ünv. Tıp Fakültesi | 11 | 13.41 | |
| 4- | 9 Eylül Ünv. Tıp Fakültesi | 11 | 13.41 | |
| 5- | Bursa Uludağ Ünv. Tıp Fakültesi | 7 | 8.53 | |
| 6- | Ege Ünv. Tıp Fakültesi | 6 | 7.31 | |
| 7- | Ankara Numune Hastanesi | 5 | 6.09 | |
| 8- | Gazi Ünv. Tıp Fakültesi | 4 | 4.87 | |
| 9- | Samsun 19 Mayıs Ünv. Tıp Fakültesi | 4 | 4.87 | |
| 10- | Marmara Ünv. Tıp Fakültesi | 3 | 3.65 | |
| 11- | Hacettepe Ünv. Tıp Fakültesi | 3 | 3.65 | |
| 12- | Haydarpaşa Hastanesi | 1 | 1.16 | |
| 13- | Ankara Şehir Hastanesi | 1 | 1.16 | |
| TOPLAM | 82 | 100 |
Tablo-2: Genel Cerrahi Uzmanlık Eğitimine başladıktan sonra ayrılan Araştırma Görevlileri/Asistanların eğitim kurumlarına göre dağılımları.
Tablo-3 ü değerlendiğimizde ise en fazla ayrılmanın ilk 3 ayın içinde olduğu belirlenmiştir. Bu 3 aylık dönemde toplam 25 araştırma görevlisi(%30.48)genel cerrahi uzmanlık eğitimlerini sonlandırmışlardır. İlk 6 ay içerisinde ayrılanların sayısı ise 44(%53.65) olmuştur. İstifa eden araştırma görevlileri içerisinde Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’nı kazandıktan ve göreve başladıktan 3 gün sonra istifa etmesi dikkat çekici bulunmuştur.
| SÜRE | AR. GÖR. | % |
| 1-3 ay | 25 | %30.48 |
| 4-6 ay | 19 | %23.17 |
| 7-9 ay | 10 | %12.19 |
| 10-12 ay | 8 | %9.75 |
| 12-18 ay | 12 | %14.63 |
| 18-24 ay | 6 | %7.31 |
| 24 aydan fazla | 2 | %2.43 |
| TOPLAM | 82 | %100 |
Tablo-3: Genel Cerrahi uzmanlık eğitimine başladıktan sonra ayrılan Araştırma Görevlileri / Asistanların aylara göre dağılımı.
Gelen verilerin değerlendirilmesinde genel cerrahi uzmanlık eğitimlerini sonlandıran 82 araştırma görevlisi/asistanın 56’sının(%68.29) istifa ettiği, 26’sının ise (%31.70) bir başka Genel Cerrahi Kliniğine nakil olduğu belirlenmiştir.
Sonuç olarak elde edilen bu verilerin ışığında Başta Sağlık Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve uzmanlık derneklerinin Genel Cerrahi örneğinde olduğu gibi pek çok cerrahi uzmanlık dallarındaki benzer sorunlara ortak çözümler aramalarının uygun olacağı görüşündeyim.
Teşekkür:
Araştırmamız için gerekli olan verileri bizlerle paylaştıklarından dolayı; Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Nezih Erverdi’ye, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Kaya Yorgancı’ya, İstanbul Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Ertuğrul Göksoy’a, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Yaman Tekant’a, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Cumhur Yeğen’e, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Ziya Anadol’a, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Gökhan İçöz’e, 9 Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Mehmet Ali Koçdor’a, Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Ekrem Kaya’ya, Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Bülent Güngör’e, Ankara Numune Hastanesi ve Ankara Şehir Hastanesi Genel Cerrahi’den Prof. Dr. Faruk Coşkun’a ve İstanbul Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Osman Yücel’e en içten teşekkürlerimi sunarım.
Kaynakça:
1-Genel Cerrahi Uzmanlık eğitimine farklı bir bakış. Semih Baskan ve ark. Ulusal Cerrahi Dergisi.2009,25(4):142-145.
2-The Great leader of Turkish surgery is 90 years old. Semih Baskan.Turkish Journal of Surgery.vol:34(4),pp:241-244.2019.
3.Ö.S.Y.M. 2017 Bahar Dönemi TUS Raporu Tablo:14
4.Ö.S.Y.M.2017 Güz Dönemi TUS Raporu Tablo-14
5.Ö.S.Y.M.2018 Bahar Dönemi TUS Raporu Tablo-14
6.Ö.S.Y.M.2018 Güz Dönemi TUS Raporu Tablo-14
7.Ö.S.Y.M.2019 Bahar Dönemi TUS Raporu Tablo-14
8.Ö.S.Y.M. 2019 Güz Dönemi TUS Raporu Tablo-14.
