JAMA dergisinde yayımlanan araştırmanın sonuçları, havadaki ince toz partiküllerinin kontrol altında alınması halinde erkek doğurganlığının arttırabileceğini ve düşük sperm hareketliliği (astenozoospermi) riskinin düşürülebileceğini gösterdi. 33.876 katılımcıyla gerçekleştirilen araştırma, hava kirliliğinin erkek doğurganlığını ne şekilde etkileyebileceğini gösteriyor. Hava kirliliğinin dünya genelinde artması nedeniyle, araştırmacılar çalışmanın günümüzdeki durumla alakalı olduğunu vurguluyorlar.
The Guardian gazetesine konuşan Sheffield Üniversitesi araştırmacısı Allan Pacey, çalışma gerçekten de hava kirliliği ve düşük sperm kalitesi arasındaki bağlantıyı kanıtlıyor ve 30.000 aşkın katılımcıyla gerçekleştirilmiş olması da önemli diyor.
Üç faktör sperm kalitesini belirler ve bu faktörlerin zarar görmesi halinde erkek doğurganlığı zayıflar. Yumurtanın döllenme şansı sperma sayısına bağlıdır. Sperm sayısı ne kadar azsa, yumurtanın döllenme olasılığı da o denli düşer. İkinci önemli faktör spermin hareketliliğidir. Sperm hareketliliği rahim ağzından, ana rahmine oradan da yumurtalığa ve yumurtaya ulaşma yetisidir. Spermin hareketliliği düşükse doğurganlık olasılığı da azalıyor. Sperm morfolojisi olarak da bilinen sperm yapısında doğru biçim (kuyruk ve kafa kısmı) hareketlilik için önemlidir. Daha iyi yapı daha iyi sperm kalitesi demek.
Tongji Tıp Üniversitesi araştırmacıları yaş ortalaması 34 olan 33.876 erkeğin veri kayıtlarını inceledi. Bunlar 340 Çin şehrinde yaşayan, hava kirliliğine çeşitli derecelerde maruz kalan ve eşleri yardımcı üreme teknikleriyle Ocak 2013 ve Aralık 2019 arasında hamile kalan erkeklerdi. Daha sonra ise katılımcıların semen örneği vermek için hastaneye gitmelerinden 90 gün önce hangi oranda 2,5 mikrometreden küçük, 2,5 ve 10 mikrometre arasında ve 10 mikrometre büyüklüğündeki partiküllere maruz kaldıkları incelendi. Bu şekilde partikül büyüklüğü ve kötü sperm kalitesi arasında bir bağlantı ortaya çıktı. Buna göre çapı 2,5 mikrometreden daha küçük olan partikülle maruz kalındığında, sperm hareketliliği yüzde 3,6 düşüyor. Bu oran 10 mikrometrelik partiküllerde yüzde 2,4 civarında.
Veriler, kirliliğin etkilerinin, sperm oluşumunun 90 günlük ilk aşamasında (spermatogenez) partiküllere maruz kalındığında daha büyük olduğunu gösteriyor. Bu da araştırmacılara göre partiküllerin spermi genetik düzeyde etkilediği anlamına gelir, ancak bunu kesin olarak söyleyebilmek için daha birçok araştırmanın yapılması gerekiyor.
Nilgün Özbaşaran Dede
