Bilim insanları ağır yorganın, uykuya dalındıktan sonra uyku hormonu melatonini artırdığını buldular.
Ağır yorganlar aslında pek sevilmez, bazıları neredeyse ağırlığımızın yüzde onu kadar gelir. Fakat son bir araştırma ağır yorgan kullanımının uykusuzluğa ve psişik sorunlara çare olabileceğini ortaya koydu. Aslında daha önceki araştırmalarla da ağır yorganın uykusuzluğa, depresyona ve korku semptomlarına karış iyi etki yaptığı görülmüştü, ama bunun tam olarak ne şekilde gerçekleştiği pek açıklanamamıştı.
Bu mekanizmanın temeline inmek isteyen Elisa Meth ve ekibi (Uppsala Üniversitesi), ağır yorganların bedendeki farklı hormonlar üzerindeki etkisini araştırdı. Deneyler sırasında 26 genç yetişkin bir gece hafif, diğer gece ise ağır yorganla uyudu. Katılımcılar uykuya dalmadan bir saat kadar önce, araştırmacılar birkaç tükürük örneği aldılar ve daha sonra çeşitli hormonların yoğunluğunu ölçtüler. Bunlara melatonin de dahildi. Melatonin uyku- uyanıklık döngüsünü düzenler ve hava kararır kararmaz da bedendeki yoğunluğu artar. Bedende melatonin artınca da her şeyden önce bedenin sıcaklığı ve kan basıncı düşüyor, dolayısıyla da insan rahatlıyor ve uykuya dalabiliyor.
Ekip ayrıca bizi uyanık tutan ve konsantrasyonumuzu artıran stres hormonu kortizon ve stresi önleyen oksitoksin hormonu dışında, olası bir tehlike anında mücadeleye veya kaçmaya hazırlayan sempatik sinir sisteminin etkinliğini de ölçtü. Bu durumun göstergesi için alfa-amilaz enziminin etkinliğinden yararlanıldı. Son olarak da katılımcıların ne kadar uyudukları ve katılımcıların kendi uyku durumlarını nasıl değerlendirdiklerini kontrol edildi.
Sonuç şöyle: Ağır yorgan sayesinde melatonin seviyesi yükseldi ancak diğer hormonların seviyesinde bir değişiklik kaydedilmedi. Tükürükteki melatonin seviyesi yorganın örtüldüğü saat olan 22’de ve uykuya dalmadan kısa bir süre önce (saat 23’te), ince yorganlarla uyuyanlara kıyasla yüzde 32 artış gösterdi. Çalışma ağır yorganla uyumanın, uyku saatinde daha fazla melatonin salgılanmasına yardımcı olduğunu gösteren ilk araştırma. Ağır yorgan ve melatonin salgısı arasındaki bağlantı tam olarak bilinmiyorsa da araştırmacılar, kalın yorganın baskı yoluyla, hipotalamusun paraventriküler çekirdeğine giden sinirleri harekete geçirdiğini tahmin ediyorlar. İçindeki nöronlar her şeyden önce melatonin salınımından sorumlu olan epifiz bezine bağlıdır. Salgılanan melatonin olumlu etkisinden gerçekten de kalın yorganın sorumlu olup olmadığını öğrenmek için daha geniş kapsamlı araştırmalar planlanıyor.
Nilgün Özbaşaran Dede
