Amerikalı bilim insanları bir yıl önce kurbağa hücreleriyle ürettikleri bir mini robotu tanıtmışlardı. Programlanabilen bu organizmanın şimdi yeni nesli geliştirildi: Yeni nesil mini robotlar yürüyebiliyor ve hatta bir tür az gelişmiş bir beyne bile sahipler. Harvard Üniversitesi biyoloğu Michael Levin yönetiminde çalışan ekip tarafından geliştirilen yeni hayvan makineleri Xenobots 2.0 olarak isimlendirildi. Birinci nesil için ekip, Afrika pençeli kurbağasının (Xenopus leavis) cilt ve kalp kası hücrelerinden yararlanmıştı.
Yeni nesilde kurbağanın doğal gelişim evresinin yapım süreci şu şekilde işledi: Xenobot 2.0 makineleri kendi kendilerine farklılaşan ve küre biçiminde bir gövde olarak bir araya gelen kök hücrelerinden oluşuyor. Hücreler küreciklerin dış yüzeyinde minik kirpiğe benzer uzantılar üretiyorlar. Bunlar insan bedeninde de var; örneğin akciğerdeki görevleri, solunum yollarından yabancı maddeleri dışarı atmak.
Ancak Xenobot’larda üstlendikleri görev farklı: Hareketleri mini robotlara deney tüpünde yürümeye izin veriyor. Araştırmacıların amacı, çevreyi korumak ve çevre tıbbına hizmet edebilmek. Küçük robotlar ekosistemdeki zararlıları tespit ederek yok edecekler. Elbette iş henüz oraya gelmedi ama ilk testleri başarıyla geçtiler. Mini robotlar deney tüpünde dağıtılmış demir oksit parçacıklarını küçük küme halinde bir araya getirdiler. ‘Hücresel kolektifin esnekliği çok şaşırtıcı’ diyor araştırmacılar.
Normal kurbağa kalıtımına ait hücreler kullanılmış olmasına rağmen, yeni beden kurbağanınkinden tamamen farklı bir şekilde gelişti. Kurbağa embriyosundaki hücreler birlikte bir iribaş oluşturmak için çalışırlar. Bu kontekst olmadan hücreler genetik yazılımlarını örneğin kirpiksi uzantılarına yeni işlevler verebilirler. Yeni nesil mini robotların bir öncekinden farkı, normalde sadece “gerçek” canlılarda görülen yetenekler. Mesela hücre kürecikleri yaralanmadan sonra yenilenebiliyorlar. Aynı zamanda bilgileri ortak alabilme yetisine de sahipler. Veyahut da çevrenin görünüşünü kaydedebiliyorlar. Yani çevre koşullarını algılayarak zararlıları tespit etmenin ilk aşamasındalar. Ancak mini robotların pratikte kullanılabilmesi için henüz zaman var tabii.
Yeni yetilere sahip robotlar tasarlamak için araştırmacıların hücrelerin davranışlarını taklit eden süper bilgisayara ihtiyaçları var. Bunun için gerekli koşullar da sensor yetileri ve hücreleri doğada bağımsız kılacak bir metabolizma. Xenobot’lar enerji iletimi olmadan sadece on gün hayatta kalabiliyorlar, besleyici madde içinde ise birkaç ay kadar.
