Kutup ayısı (Ursus maritimus) aynı zamanda beyaz ayı, ya da deniz ayısı, ayıgiller (Ursidae) familyasından soğuk kuzey kutup bölgesinin karlı sahillerinde ve buzullar üzerinde yaşayan bir ayı türü. Yaşamakta olan en büyük kara etoburu.
Kutup ayıları, Kuzey Kutbu’nda yaşayan bir ayıdan çok daha fazlası aslında. Hatta bu hayvanların kürkleri aslında beyaz bile değil.
27 Şubat, Uluslararası Kutup Ayısı Günü olarak kutlanıyor. İşte bu kürklü dostlarımızla ilgili bilmediğiniz 5 gerçek:
1. Erkek kutup ayıları on yetişkin erkek ağırlığında olabilir
Yetişkin bir erkek kutup ayısı 351 ila 544 kilogram arasında yani beş-yedi yetişkin erkek ağırlığında olabilir. Şu ana kadar görülen en büyük kutup ayısı bir ton ağırlığındaydı. Buna karşılık dişi kutup ayıları erkeklerin yarısı kadar, yani yaklaşık 50 ila 295 kilogram arasında değişen bir ağırlığa sahip olabiliyor. Kutup ayıları doğduklarında yaklaşık yarım kilo. Erkek kutup ayıları yetişkin boyutlarına 8 ila 14 yaşları arasında, dişiler ise 5 veya 6 yaşlarında ulaşıyor.
2. Yemek yemeden günlerce yaşayabilirler
Bir kutup ayısı 7 ila 10 gün arasında yemek yemediği takdirde, bir sonraki yiyeceğini bulacağı zamana kadar metabolizması yavaşlar. Bu esnada da genellikle fok balıklarından oluşan önceki gıdalarından elde ettikleri yağ rezervlerini kullanırlar. (Ancak küresel ısınma sebebiyle besinler giderek azaldığından bazı kutup ayıları yamyamlığa yönelmek zorunda kalabiliyor.) Kutup ayıları kış uykusuna yatmaz, ancak anne kutup ayıları yavrularını büyütürken inlerinde yaşar (genellikle ocak ile mart ayları arasında) ve bu esnada hiçbir şey yemez, içmez ve tuvaletlerini yapmazlar.
3. Kutup ayılarının kürkü saydamdır
Her ne kadar kutup ayıları beyaz gözükse de aslında kürkleri saydamdır ve beyaz görünmesinin sebebi görünen ışığı yansıtmasıdır. Kutup ayılarının kürklerinin altındaki derinin asıl rengi siyahtır.
Yalnızca görünen ışığı görebilen insanlar ve hayvanlar için kutup ayıları etraflarındaki karlarla aynı renkte gibi görünür. Ancak kutup ayılarının arada sırada avladığı ren geyikleri morötesi ışığı da görebildikleri için, karlı ortamlarda bile kutup ayılarını rahatlıkla seçebilirler.
4. Koku alma duyuları çok keskindir
Kutup ayıları avlanırken çok keskin koku alma duyularından yararlanırlar. Bir kutup ayısı bir fok balığının kokusunu 32 kilometre uzaktan, fok balıklarının buzda nefes alma deliklerini ise neredeyse 1 kilometre uzaktan alabilir.
5. 2050 yılına gelindiğinde kutup ayılarının üçte ikisi yok olmuş olabilir
Kutup ayılarının avlanmak için deniz buzuna ihtiyacı var. Ancak yapılan araştırmalar, küresel ısınma nedeniyle çok fazla buzun eriyeceğini ve sonuçta 2050 yılına gelindiğinde kutup ayılarının üçte ikisinin yok olabileceğini gösteriyor. Deniz buzlarının azalması ayrıca kutup ayılarının çok daha uzun mesafeler yüzmesini gerektiriyor; bu da normalden fazla enerji tüketmelerine de yol açıyor. Amerika, kutup ayılarını Nesli Tükenmekte Olan Türler Yasası altında listeye alırken, Kanada ve Rusya ise özel bakım gösterilmesi gereken hayvanlar listesine ekledi. Küresel ısınma yavaşlamazsa gelecekte Kutup Ayıları Günü bir kutlama değil yas günü olabilir.
Derleyen: Sevda Deniz Karali
