Dünyamız bugüne dek hiç olmadığı kadar büyük bir plastik atık sorunu yaşıyor. Bu biraz da tüm plastik atıkların yüzde yirmisinin bile yenilenememesiyle de ilgili. Ama bu konuda karışık plastiğin yeniden değerlendirmeye izin verecek yöntemlerin eksikliği de rol oynuyor. Bununla birlikte artık örneğin mikroplar, enzimler veya özel katalizörlerle plastik atığın indirgendiği ve başka alanlarda kullanılabilir hidrokarbona dönüştüren yöntemler var.
Washington Eyalet Üniversitesi’nde Hongfei Lin ile çalışan ekip, şimdi yeni bir yöntem keşfetti. Araştırmacılar birkaç yıldan bu yana polietilen gibi plastikleri kimyasal olarak ayrıştırabilen ve onları daha kısa hidrokarbon zincirlerine ayırabilen, karbon içerikli katalizörler üzerinde çalışıyorlardı. Bu yöntemle plastikten, jet yakıtı olan keroseni bile üretmeye başarmışlardı. Fakat kimyasal dönüşüm için çok yüksek sıcaklıklar ve uzun zaman gerektiğinden yöntem pek kullanışlı değildi. Ekip şimdi süreci, kimyasal dönüşümün 220 derecede ve bir saat içinde gerçekleştirecek şekilde iyileştirdi. Yeni yöntemde polietilen yüzde 90 oranında sekiz ila on altı karbon atomlu zincirlere bölünüyor; ki bu birimler jet yakıtı ve kayganlaştırıcı için tipik. Araştırmacılar bu yüzden bu sürecin atık polietilen ve benzer polimerlerden değerli ürünler üretmeye izin veren bir yöntem olabileceğini söylüyorlar. Polietilenin bu hızlı ve nispeten verimli parçalanması, hidrojen gazı ve bir çözücünün yanı sıra özel bir katalizörün eklenmesiyle mümkün oluyor. Bu katalizör, bir karbon yüzeyine dağılmış rutenyum nanopartiküllerinden oluşuyor. Bilim insanları bu parçalanmayı optimize etmek için önce polietileni yaygın bir organik çözücü olan n-hekzan içinde çözdüler. Daha sonra ise bu çözeltiyi katalizöre eklediler ve hepsini ısıttıktan sonra 30 bar basınç altında hidrojen gazı verdiler. Böylece iki saat içinde katalizör, polimer zincirlerini çok verimli bir şekilde parçalayarak, plastiğin yüzde 90’ını sıvı yakıt olarak kullanılabilecek hidrokarbon zincirlerine dönüştürdü.
Araştırmacılara göre yeni yöntem, polietilen gibi plastik atıkları, göreceli olarak basit bir şekilde yakıt, kayganlaştırıcı madde veya kimya endüstrisi için gerekli hammaddelere dönüştürecek yeni olanaklar sunuyor. Yöntemin en olumlu tarafı ise çok az enerji gerektiriyor oluşu.
Nilgün Özbaşaran Dede
