yapılan alıştırmalar olsun, bir kez spor yapan kişiler kaslarımızın ne kadar uyumlu olduğunu bilir. Düzenli olarak çalıştırıldıklarında büyürler ve güçlenirler. Fakat örneğin hastalık nedeniyle spora ara verildiğinde kasların gücü de zayıflar. Hatta birkaç gün yenilen yağlı ve sağlıksız yemekler bile kas hücrelerinin metabolizmasını alt üst edebilir. Peki belli bir aradan sonra kaslar yeniden çalıştırılanca neler oluyor?
Geçmişteki deneyimler kasların büyümesini ve güç kazanmasını etkiliyor mu? Bu konuyu araştıran Keele Üniversitesi’nden Robert Seaborne ve ekibi ilk kez ‘kas belleğiyle’ ilgili kanıtlar buldu. Araştırma çerçevesinde sekiz genç erkek yedi hafta boyunca yoğun olarak antrenman yaptıktan sonra yedi hafta ara vermiş ve daha sonraysa yine yedi hafta spor yapmış. Bu üç evrede katılımcıların kas kütlesi ve kas gücü kontrol edilmiş. Beklenildiği gibi spor alıştırmalarının yararları kendini belli etmiş. Katılımcıların bacak kasları ilk yedi haftada yüzde 6,5 oranında kütle kazanırken, kasların gücü de yüzde 9,3 kadar artmış. Spora ara verildiğinde hem kas kütlesi hem de gücü zayıflıyor. Ama asıl sürpriz yedi haftalık ikinci antrenman evresinde yaşanmış. Bu zaman zarfında katılımcıların kasları iki misli büyümüş. Kasların kütlesi yüzde on iki oranda büyürken, gücü de yüzde on sekiz artmış.
Anlaşıldığı üzere daha önce yapılan spor alıştırmaları kaslarda iz bırakıyor ve bu izlerse daha sonra daha güçlü bir büyümeyi motive ediyor. Yani kaslar geçmiş deneyimlerini hatırlıyor diyor araştırmacılar. Bu sürecin nasıl işlediğini öğrenmek isteyen bilim insanları üç evrede gen etkinliğinin ve epigenetik DNA metilasyon analizi için doku örnekleri almışlar. Bunlar genelde metil gruplarından oluşan küçük moleküllerdir. Genlerin bu şekilde metilleştiği yerde kalıtım bilgileri okunamaz. Bu yüzden de metilleşme gen etkinliği için önemli bir etki faktörüdür. Kasların belleği de burada mıydı yoksa?
DNA’daki 850.000 bağlantı noktasının karşılaştırılması sonucunda araştırmacılar, ilk antrenmanların, kas hücresi DNA’sının büyük bir kısmını epigenetik metilasyondan temizlediğini göstermiş. Bunun sonucunda gen etkinliği de yükseliyor.
Nilgün Özbaşaran Dede
