Sydney Teknoloji Üniversitesi (UTS), İş İstihbaratı ve Veri Analizi Merkezi’nden bilim insanlarının son günlerde Avustralya, Yeni Zelanda, ABD, Kanada ve Birleşik Krallık’ta 4.300 kişi üzerinde yürüttükleri aşı karşıtlığını/kararsızlığını saptama çalışmasında katılımcılar yaş, gelir düzeyi, cinsiyet ve genel sağlık durumlarına göre gruplara ayrıldı.
Çalışmada, aşı karşıtlığı eğiliminin daha çok işsiz gençlerde olduğu görüldü. Bu kişiler ayrıca iş aramıyorlardı. Aşı olma yanlıları ise daha yaşlı, işsiz ama iş arayan, daha önceleri grip aşılarını olmuş grubu kapsıyordu. Ayrıca daha yardımsever, işbirliğine yatkın, sosyal ilişkileri daha sağlıklı kişilerin aşı olmaya daha gönüllü oldukları görüldü.
UTS’nin yukarıda değindiğimiz çalışmasında ayrıca aşı kararsızlığı veya aşı karşıtlığının nedenleri araştırıldı. Katılımcıların toplamda %66’sı aşılara karşı olmadıklarını açıkladılar. Bu oranlar Avustralyalılarda %73, Kanadalılara %66, UK’de %64, Yeni Zelandalılarda %62 ve ABD’lilerde %55 idi.
Söz konusu çalışmaya göre aşı karşıtlığının birinci nedeni hükümetlerin aşıların güvenilir ve etkili olduğuna ilişkin aldıklara kararlara duyulan güvensizlikti. Özetle bu kişiler yöneticilerin aşılarla ilgili aldıkları hiçbir karara güven duymuyorlardı.
İkinci neden ise aşının diğer insanları koruduğuna ilişkin algı düşüklüğü idi. Başka bir deyişle bu aşılar, “big farmanın” yalnızca para kazanmak için geliştirdiği etkisiz ve yararsız bileşiklerdi.
Aşı kararsızlığının bir sonraki nedeni ise avantacılık idi. Bu, başkalarının aşılanmasıyla sizin bağışıklık kazanmanıza gerek kalmadan korunacağınız anlamına geliyordu.
Komplo kuramları da aşı karşıtlığının önemli nedenlerinden biri. Sosyal medyada kendilerini uzman olarak tanıdan bazı insanların, bilimsel jargonu kullanarak bilime uzak insanları ikna etmekte çok başarılı oldukları görülüyor.
Ayrıca aşının olası yan etkileri de güvensizliği tetikleyen bir diğer faktördü.
Diğer nedenlerden biri de aşı kararsızlarının, COVID-19’a yakalanmaları durumunda hastalığı çok ağır geçirmeme olasığına bel bağlamaları idi.
Aşının yarattığı bağışıklığın süresi ne kadar?
3. doz aşı tartışmaları henüz sonuçlanmamışken, aşıların oluşturduğu bağışıklığın ne kadar süreceği hâlâ tam olarak bilinmiyor. Nötralizan antikor düzeyleri –bağışıklık sisteminin savaşçıları- aşıdan sonra yükselir ve aylar içinde yavaş yavaş azalır. Ancak hücresel bağışıklık tepkisi daha uzun sürer. Bellek B hücreleri ve T hücreleri enfeksiyon ile mücadeleyi daha uzun süre devam ettirir. Ne var ki bu hücrelerin mücadele süreleri ve etkinliği de tam olarak bilinmiyor. Aşı olmuş kişilerin hastalığa yakalanma riski devam etse de, aşıların hastalığın ağır geçirilmesini önlediği görülüyor.
Reyhan Oksay
