Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü (NIH) büyük tansiyonun daha düşük tutulması gerektiği yönünde bir öneri getirdi.
NIH’in yürüttüğü önemli bir klinik deney “Kan basıncı ne denli düşük tutulmalı?” gibi, yıllardır kardiyoloji uzmanlarının kafasını kurcalayan soruya yanıt getirdi.
Deneyde, halk arasında büyük tansiyon olarak bilinen sistolik kan basınçları genelde önerilen 140 eşiğinden 120 düzeyine düşürülen risk altındaki yaşlı deneklerde kalp krizi, kalp yetmezliği, felç ve ölüm gibi çekincelerin azaldığına tanık olundu. Büyük tansiyonu daha düşük tutmak daha çok sayıda yaşam kurtaracak.
İddialı öneri
Kesin kanıtların ve ayrıntılı sonuçların henüz ortaya konmadığı düşünülürse, bu haber son derece iddialı. Kısaca SPRINT adıyla bilinen (Systolic Blood Pressure Intervention Trial) çalışma, kan basıncının denetimi konusundaki yaygın uygulamaları değiştirebilirdi.
Ne var ki, Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi kalp uzmanlarından Harlan Krumholz kan basıncında halen kabul edilen alt sınırın düşürülmesi konusunda yeterince kanıt olmadığına, araştırmadan elde edilen bulguların yalnızca belli bir kesim için geçerli olabileceğinin hiç vurgulanmadığını, birden çok tansiyon hapı almanın olası çekincelerine hiç değinmediğini belirtiyor.
Farklılık yaratmayacak
Kan basıncının düşürülmesi daha sağlıklı bir kişinin risk düzeyini gerçekten azaltsa da, bu değişiklik o kişinin sağlığında ciddi bir farklılık yaratmayacak denli küçük olabilir. SPRINT kapsamında hastaların büyük tansiyonlarını 120 düzeyine indirmek için - aralarında diyüretik, kalsiyum kanal blokerleri, ACE inhibitörleri ve başkaca seçeneklerin de olduğu - ortalama üç farklı tansiyon ilacını aldıkları düşünüldüğünde, kalp sorunları açısından düşük riskli kişilerde bu ilaçlara bağlı-böbrek sorunları ve anormal düzeyde yavaş kalp atışı gibi- olumsuz etkiler ilaçların olası olumlu etkilerini gölgede bırakabilir.
Tansiyonun düşürülmesinde tek seçenek ilaç mı?
Dahası, bu çalışmada tek seçenek ilaçlarmış gibi görünüyor. Genelde, daha yaşlı erişkinler böylesine düşük bir tansiyona salt sağlıklı beslenme ve egzersizle ulaşamazlar. Chicago Üniversitesi Tıp Fakültesi Hipertansiyon Merkezi’nin başkanı George Bakris’e göre, çok düşük tuz düzeyli bir beslenme düzeni (günde yaklaşık 2400 miligram) tansiyonda ancak tek bir ilacın yarattığına eşit bir düşüş sağlayabiliyor.
Üstüne üstlük, hipertansiyonluların yüzde 10-15 kadarında dirençli bir tansiyon olduğundan, bu kişiler tansiyonun düşmesi için dört ya da daha çok ilacı almak zorunda kalıyor. Her yeni ilaç çekincelerini de beraberinde getiriyor, ama NIH’in basın bülteni bu konuya hiç değinmiyor ve yalnızca olumlu sonuçları öne çıkarıyor.
Belirgin bir düşüş zararlı
Ne var ki, kan basıncında çarpıcı bir düşüş, kimi insanlarda çok ciddi sorunlara neden olabilir. Örneğin, ilerlemiş kalp hastalığı olanların sistolik kan basınçlarının 115’in üzerinde tutulması gerekir, yoksa bu kişilerin kalbe giden kan akışında ciddi bir azalma meydana gelebilir. Bu da, yararlar ağır bassa bile, bulguların deney kapsamındaki herkes için güvenilir olmadığını gösteriyor.
Herkese uyan tek bir yol yok
Oregon Sağlık&Bilim Üniversitesi araştırmacılarından Vinay Prusad, hipertansiyonu gidermenin herkese uyan bir yolu olmadığını söylüyor.
