2024 yılının son sayısı ile sizlerleyiz. Yıl boyu dünyada ve Türkiye’de bilim ve teknoloji ile ilgili önemli gelişmelerden seçmeleri sizlerle paylaşmaya çalıştık. Şimdi ise HBT olarak farklı kaynaklardan yararlanarak bir derleme yaptık. Bu hafta tıp ve teknolojide 2024’de damga vuran gelişmeleri ve yenilikleri aktarıyoruz.
Yapay zeka her iki alanda da öne çıkıyor. Kök hücre çalışmalarının klinik aşamalarının da önemli olduğunu vurgulayalım. Kanser, diyabet, Parkinson gibi hastalıkların tedavilerinde yeni yaklaşımlar yolda anlayacağınız. Robotik teknolojisinde ezber bozucu yenilikler, kuantum bilgisayar… 2024’ün çığır açan ve tartışma yaratan teknoloji gelişmelerinden öne çıkanlar… Reyhan Oksay ve Batuhan Sarıcan hazırladı.
Bilime dayalı kalkınmanın adı: Çin
Aslında insanlığın gelişmesini ana dinamosu bilim ve teknoloji. Onu yakalayabilen ülkeler kalkınma liginde de öne geçiyor. Çin sonradan gelip ilk sıralara çıkan en çarpıcı örneklerden… Müfit Akyos ‘Mıknatıs Savaşları’ başlıklı yazısında Çin’in nasıl üstünlüğü ele geçirdiğini anlatıyor. Mıknatıs, tıbbi deneyler, kimyasal reaksiyonlar ve kuantum hesaplama gibi konularda, bilim insanlarına büyük kolaylık sağlaması açısından yaşamsal.
Tanol Türkoğlu ise ters köşeye yatırıyor bizleri… Yazısının başlığı ‘2025 kıyametleri’: Yapay zeka kontrol-delisi kapitalist sanayi toplumunun en vahşi düşlerini gerçekleştiren teknoloji olarak yerini alıyor. Bundan en çok istifade edecek olanlar kendi toplumunu kontrol altında tutmak isteyecek kurumlar olacaktır. Devlet söz konusu olduğunda vatandaşını, şirket söz konusu olduğunda müşterisini-çalışanını…Yazı önemli ve düşündürücü.
Dünyanın kurtuluşu jeotermal enerjide mi?
Ayaklarımızın altında neredeyse sınırsız bir temiz enerji kaynağı var: Jeotermal yani dünyamızın iç ısısının ürettiği enerji. İzlanda konutlarının %85’ini jeotermal enerji ile ısıtıyor, elektriğinin %25’ini de aynı yolla üretiyor… Peki neden yaygınlaşamıyor? Erdal Musoğlu yazdı.
En kapsamlı hapishaneler kentlerdir, demiş Doğan Kuban bu eski tarihli yazısında ve “Kent yaşamının kendilerini esir aldığını insanlara nasıl anlatacağız?” sorusunu ortaya atmış. Hepimizin üzerinde düşünmesi gereken bir soru değil mi?
Dr. Enver Kumbasar’ın yazısı da yapay zeka ve yargı etiğini üzerine.
Tip 1 diyabete çözüm mü?
İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Gönül Çatlı Tip 1 diyabette umut verici bir çalışmayı anlattı: Kök hücre kaynaklı adacık hücresi tedavisi Tip 1 diyabet için umut vadeden bir gelişme olarak öne çıkıyor. Bu tedavi doğal insülin üretimini sağlayarak diyabet yönetimini kolaylaştırmayı amaçlıyor ve eğer başarılı olursa diyabet tedavisinde devrim yaratabilecek bir potansiyele sahip.
Yetişkinlerin %10’unda fazladan bir omur varmış; Bilgi Küpü’nde. Beslenme ve Bilim’de bu hafta atıştırmalıkları okuyacaksınız. Kalorilerin yaklaşık dörtte birini bu atıştırmalıklardan alıyoruz. Zamanı ve niteliği ise çok önemli. Rita Urgan derledi.
Post hümanist etkileşimler kapsamında teknolojik eksen kayması… İstanbul Kültür Üniversitesi’nden Dr. Özge Özkök Şişman’ın yazısı.
Minik çiçek sineklerinin inanılmaz göç yolculuğu Hayvanlar Dünyası’nda.
Çölleşme: 5 milyar insan tehdit altında
Tarımsal üretim ve ekosistem tehdit altında! BM Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi’ne (UNCCD) bağlı bilim insanları tarafından yayımlanan yeni rapor, gezegenimizin son 30 yılda “benzeri görülmemiş bir kuraklaşma” yaşadığını ve bu durumun “5 milyar insanı tehdit ettiğini” gözler önüne seriyor. Ayrıca bir yol haritası sunuyor.
Annemle babam neden her şeyi onlar bilirmiş gibi davranıyor? Mercan Bursalı’nın hazırladığı Meraklı Çocuk’ta.
Tunç Çağı İngilteresi’nde yamyamlık… Homo Sapiens ve Neandertallerin melezleşmesi ile ilgili yeni kanıtlar… Bir yılda 230 yeni canlı türü keşfedilmesi… Araştırma Gündemi’nde. Nilgün Özbaşaran Dede hazırladı.
Tayfun Akgül karikatürleriyle, Ergun Akleman bilim tarihi bantlarıyla yıl boyu bizimleydiler. Ersin Tezcan bulmaca, Ender Aktulga Düşün-Bul ve Hakan Karabacak Satranç köşesi ile bize destek verdiler.
Youtube kanalımızı izliyor musunuz?
Youtube canlı bilim sohbetleri kanalımızda, yılın sözcükleri üzerine Tanol Türkoğlu ile derin bir sohbetimiz var: Beyin çürümesi ve b.oktanlaşma. Orhan Bursalı soruyor. Hepimiz için ilginç ve uyarıcı sonuçlar var.
İzleyin ve paylaşın lütfen. Bu dijital bilim kanalını canlandırabildiğimiz ölçüde, HBT’yi de yaşatacağız. Bu kanaldaki yayınlara karınca kararınca destek olacak, videoların düzenlenmesine yardımcı olan arkadaşlarımıza biraz destek olabilecek bir gelir elde edebilirsek, süreklilik sağlayacağız ve canlı yayınları çeşitlendireceğiz.
Kurumsal şirket ve bireysel olarak dijital dünyamıza katkı bekliyoruz.
Özveriyle çalışıyoruz...
Yayın hayatına başladığımız 2016 yılından beri hiç ara vermeden bu haftalık bilim teknoloji dergisini çıkartmaya çalışıyoruz. Sayıca az ama gönüllü ve özverili bir ekibiz. Abone ilişkilerini yürüten Meral Doğan Erdinç, ofis işlerini yürüten Ali Bursalı’ya da yürekten teşekkürler.
2025 yılı finansal açıdan zor geçeceğe benziyor. Bağımsız bir yayıncılığı üstelik ülkemizin kara talihi olarak özellikle bilim ve teknoloji alanında sürdürmek giderek zorlaşıyor. Elimizden geleni yapacağız. Desteklerinizin önemli olduğunu bir kez daha hatırlatalım. Yeni yıl hepinize şimdiden kutlu olsun…
Özlem Yüzak
