Bir katil balina, geçen sene Temmuz ayında bir yavru dünyaya getirdi, ancak bu yavru sadece yarım saat yaşadı. Bilim insanlarının J35 adını verdikleri anne balina, yavrusu öldükten sonra tam 17 gün yas tuttu. Batmaması için yavrusunu sürekli taşıdı. Ancak 16 bin kilometre yol kat ettikten sonra yavrusunu bırakabildi.
Üzüntü ve keder sadece insana özgü değil. Yüz yıllar boyunca hayvanlar sadece içgüdüleri ile hareket eden, duygusuz yaratıklar olarak nitelendirildi. Ancak araştırmalar hayvanların da duyguları olabileceğini, hatta “yakın arkadaşları” ya da “çocukları” için yas tutabileceğini ortaya koyuyor. Batuhan Sarıcan hayvanlarda yas konusu ile ilgili araştırmaları ve farklı örnekleri bir araya getirdi. İlginç bir dosya ortaya çıktı, iyi okumalar!
Eğer Fatih İtalya’yı alsaydı...
Doğan Kuban ilginç bir soru ortaya attı “Acaba Fatih İtalya’yı, Venedik ve Floransa’yı içine alan bir üçgeni ele geçirseydi Osmanlı devleti yıkılabilir miydi?” ve buradan yola çıkarak uygar toplum üzerine düşüncelerini yazdı. Burada önemli olan, Fatih’in, İtalya derken, Rönesans ile tanışacak olmasıydı...
Geçen haftaki kapak konumuz Türkiye’de krizde olan ekonomi, yapısal sorunlar ve çözüm yolları idi. Yazarımız Ali Akurgal bu hafta da konuyu sürdürdü. Türkiye’nin acil olarak bir iki konu belirleyip tüm gücüyle bunlara yüklenmesi gerektiğini vurgulayarak; “Herkesin yaptığını ben de yaptım diyerek ortaya koyarsanız dünya lideri olmanız çok zor. Önemli olan kimsenin yapmadığını yapmak” dedi ve konuyu örneklerle açtı.
Müfit Akyos yapay zeka konusu ile ilgili bir seriye başladı. 2 haftada bir farklı bir noktasından yapay zekâyı ele alacak. İlkini bu hafta okuyacaksınız.
Tanol Türkoğlu’nun yazısı siber dünyada zaman algısı üzerine... Cem Say bu hafta beynimizin kapasitesi neden sonludur, sorusunu ortaya atıyor ve yanıtını arıyor. Bu bilgi işlem meselesi. Kültür Üniversitesi’nden Dr. Melis Özden Yıldırım ise siber zorbalık üzerine yazdı.
Çirkin mi, güzel mi?
İlk görüşte gözünüze çok çekici gelmeyen hatta belki çirkin görünen birinin sonradan güzel olduğunu düşünmeye başladığınız oldu mu? Bahçeşehir Üniversitesi’nden Lara Meltem Bilikmen’in “Ahlaki Güzellik” konusunda felsefe ve edebiyat dünyasından örneklerle son derece hoş bir derlemesi var Bilim ve Üniversite sayfamızda.
Dünya'mızın neden bir atmosferi var? Tamam, “yerçekimi nedeniyle var” diyeceksiniz ama neden ve nasıl oluştu? Southampton Üniversitesi’nden fiziksel kimya uzmanı Jeremy Frey’in anlattıklarını kaçırmayın.
Donmuş gıdalar
Bilim ve Beslenme sayfamızda konu bu hafta donmuş gıdalar. Bu konuda ortada dolaşan yığınla bilgi ve ciddi bir bilgi kirliliği var. Biz de donmuş gıdalar nasıl saklanır, nasıl çözülür, nasıl pişirilir konusunda bir yazı hazırladık.
1986 yılında Çernobil’de yaşanan nükleer felaketin üzerinden 33 yıl geçti. Patlama anında 28 kişi, birkaç hafta içinde ise 134 çalışan öldü. Bölgeye yayılan radyasyon yüzünden, zaman içinde 10 binden fazla insan ya ciddi sağlık sorunları ile boğuştu ya da öldü. Bugün ise yılda 60 bin turistin ziyaret ettiği bir turizm rotasına dönüştü. Peki, bu ne kadar doğru? Tehlike gerçekten geçti mi?
İçimizde ne kadar mikroplastik taşıyoruz? Şişelenmiş sudan, tükettiğimiz şekere, tuza kadar birçok üründe ne yazık ki mikroplastikler var ve bunlar bedenimize giriyor. Dergimizdeki bir grafik bilgi konuyu detaylandırıyor.
Eklem ağrılar ve kök hücre tedavisi
Sağlık doludizgin ilerleyen bir alan. Eklem ağrılarında bir süreden beri kök hücre tedavileri yapılıyor ve bu konuda çalışmalar yapan kliniklerin sayısı hızla artıyor. Peki bu tedaviler gerçekten işe yarıyor mu? Yağmur Kan farklı kaynaklardan yararlanarak bu konuda neler olup bittiğini yazdı.
Bilirsiniz dönem dönem tıp merkezlerinin, hastanelerin kan stoklarında azalmalar yaşanır. Bilim dünyası bu sorunu aşmak için çalışmalar yapıyor. Bilim insanları en yaygın kan grubu olan A grubu kanı evrensel kan grubuna dönüştürmenin yollarını arıyor. Tabii nakil sırasında uyuşmazlık yaşanmaması için önlemler alınması gerekiyor. Çalışmanın bulguları dergimizde...
Kentlerin içine adını çağdaş yaşam diye adlandırdığımız yaşam biçimi ne kadar sağlıklı? Bilim dünyası doğadan uzak yaşamanın yarattığı travmayı inceliyor hatta bu konuda yeni terimler bile türetiliyor ve literatüre giriyor.
Türkiye’nin obezitede Avrupa birincisi olduğunu biliyor muydunuz? Toplumda giderek bozulan beslenme düzeni konusunda Dr. Ayşe Seda Demirel ilginç açıklamalarda bulundu.
Hayvanlar Dünyası’nda bu hafta oklukirpinin saldırısına uğrayan ormanlar kralı aslanın geçirdiği değişime ilişkin ilginç bir yazı var.
Yaz sıcağı bastırdı, okullar kapandı, izinler yavaş yavaş kullanılmaya başlanıyor. Keyifli bir yaz dilerken kendinizi bilim dünyasındaki gelişmelerden mahrum etmemenizi umuyoruz.
***
100 genç için dergi aboneliği çağrısı
Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin Gençlik Merkezi bizimle iletişime geçti ve kendileri ile bağlantılı olan, burs alan öğrencilerden kimilerinin dergimize dijital abone olmak istediğini söyleyerek, 100 öğrenciden oluşan bir liste gönderdiler.
Biz de siz okurlarımıza çağrıda bulunalım dedik. ÇYDD’li gençlere dergi aboneliği hediye etmek isteyenler lütfen bize e-posta yazın: [email protected]
