İnsanlar genelde kendilerinin benzersiz olduklarına, uzaktan akraba hayvanlardan çok daha karmaşık beceri ve davranışlar sergilediklerine inanırlar. Oysa, yaşam alanlarına göz koyanlara savaş açan şempanzelerden bellek sınavlarında üniversite öğrencilerine taş çıkartacak denli yüksek puanlar alan papağanlara kadar, ama hayvanlar aleminde birtakım davranışları insanları acayip andıran başka türler de var. Mesela şempanzeler insanlara özgü beş temel kişilik özellik olan açıklık, sorumluluk, uyumluluk, dışadönüklük ve duygusal denge özelliklerine sahipler.
Bu çerçevede başka bir ilgili konuyu daha okuyacaksınız: Bilim insanları da ilk kez önemli bir ortak bildiriye imza attılar: Balık, böcek, sürüngen ve diğerlerinin kendi bilinçli dünyaları olduğuna ilişkin kanıtlar var. Rita Urgan hazırladı.
Bu yıl uzay çok hareketli! Çok sayıda uçuş ve Ay’a yerleşme planları var. Geçenlerde tanık olunan tam Güneş tutulması ve bu haftalarda yaşadığımız çok güçlü Güneş fırtınalarından, Jüpiter gezegeninin uydusu Europa’da yaşamın izlerini araştıracak uzay aracına kadar, bu yıl birçok kozmik olay olmakta ve uzay görevleri (space mission) gerçekleştirilmekte. Bu yazımızda bir “Uzay 2024” yolculuğuna çıkıyoruz. Erdal Musoğlu’nun kaleminden…
Yenilebilir bir jel, alkolü zararsız hale getiriyor… Dinozorlar 180 milyon yıl önce sıcakkanlı canlılarmış… İnsanoğlu niçin uzun mesafe koşucusu oldu? Ve diğerleri… Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı Araştırma Gündemi’nde.
Tutucu muyuz?
Türkler gerçekten tutucu mu? Doğan Kuban'ın eski ama önemli bir yazısı daha… Kuban, “Türkler kendilerini tutucu (muhafazkar) sanıyorlarsa kendilerini aldatıyorlar. Kuşkusuz aldanma da bir gerçek olgudur. Fakat insanın gerçek kimliği sandığı kimlikle örtüşmeyebilir. Bizimkinin adı tutuculuk değil, cehaletle birleşen yozlaşmadır.” diyor.
Lale Akarun hem konuşmacı olduğu hem de öğrencilerinin sunumlarını dinlediği Tarsus Üniversitesi’nde Sinyal işleme uygulamaları konferansından izlenimlerini yazıyor.
Son günlerde özellikle Arap ülkelerinde sağlanan olağandışı tavizlerle ABD’deki silikon vâdisinin çöllere taşınıyor olması gündemde. Ali Akurgal ileri teknoloji uygulamalarını mizahi bir dille ve ibizimle ilgili olarak da anlattı.
Lazer hesaplamalı optik bilgisayar… Sera gazlarını değerli yakıta dönüştürebilen yeni güneş teknolojisi. Dünyanın en iyi mikrofonu için ilham olan örümcek ipeği… İleri teknoloji sayfalarımızda. Batuhan Sarıcan hazırladı.
Gıda destek ürünleri ne kadar güvenilir? Üzerlerindeki etiketlere güvenmeli miyiz? Son günlerde yapılan bir çalışma bazı gıda destekleri ürünlerinin tüketicileri yanılttığını ortaya çıkarttı. Öyle ki ürünler, içerikleri ve sağlığa yararları konusunda gerçekleri yansıtmıyor olabilir. Bilim ve Beslenme’de.
Beynin çözümlenmesi…
Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Kadir Has Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi iş birliğiyle yürütülecek Beyin & Zihin lisansüstü eğitim ve araştırma programı, karmaşık ağlar üzerinden etkileşem nöronların kolektif hareketinden beynin nasıl çalıştığı sorusuna cevap aranacak. Program, bu araştırmanın içinde olmak isteyen öğrencileri 2024-25 eğitim döneminde bünyesine katmayı hedeflemekte. BAU Tıp Fakültesi Kurucu Dekanı Prof. Dr. Türker Kılıç ve Kadir Has Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi’nden Dr. Deniz Eroğlu’nun yazısı.
Nemrut Dağı’nda Yin Yang şeklindeki krater NASA tarafından görüntülendi.
Bilim tarihinde Müslüman bilimci El Haysem’in optik fiziğe ve genel olarak Avrupa’da bilim ve sanata yaptığı büyük katkıları kısaca inceleyen bir yazımız var.
Kan niye kırmızı? Meraklı Çocuk’ta. Mercan Bursalı hazırladı. İyi bir güneş gözlüğü nasıl olmalı? Meraklı Büyükler'de.
Kültür Üniversitesi sayfasında Prof. Dr. Emin Özer ve Dr. Emin Sansarcı soyut ekspresyonizmin öncülerinden Jackson Pollock’un doğa ile ilişkisini anlattı. Dünyada tedavisi için en çok fon sağlanan hastalıkları Grafik Bilgi’de bulacaksınız. Beynimizi ne kadar tanıyoruz? başlıklı yazı dizimizin bu haftaki konusu beynin çalışma biçiminin temel bir parçası olan, unutma.
7.8 milyon kez göz kırpıyoruz. Bilgi Küpü’nde.
Uzun COVID’in gizi nihayet çözülüyor mu?
Virginia Sağlık Üniversitesi’nden (UVA) bilim insanları, COVID-19 hastalarındaki belirli antikorların enzim gibi davrandığını ve bunların şiddetli ve uzun süren semptomları tetiklediğini keşfetti. Bu keşif yeni tedavi yaklaşımlarının yolunu açabilir. Reyhan Oksay hazırladı.
Hayvanlar Dünyası’nda da ilginç iki haberimizi bulacaksınız.
***
HBT’yi her hafta size ulaştırmak için çalışıyoruz. İlginizi ve maddi manevi desteklerinizi lütfen sürekli olarak canlı tutun.
Bilimde ve her zaman bizimle kalın, sevgi ve dostlukla.