2020 insanlık Bilime teslim

Editör ne diyor?

Merhabalar, 2020’nin son sayısı ile karşınızdayız. Derginin hazırlık toplantısında bu yıla damgasını vuran ne oldu diye sorduğumuzda karşımıza çıkan ilk sözcük ‘bilim’ olmuştu. Öyle ya 2020’nin ilk aylarından beri tüm insanlığı esir alan koronavirüs ile ilk mücadele timi bilim dünyası oldu. Bilim, bir yıl içinde inanılmaz bir hızla, Sars-Cov-2 virüsünü her yönüyle çözdü, ilaç ve aşı geliştirmede görülmemiş bir atılım gerçekleştirdi. Bütün umutlar bilimin yol göstericiliğine bağlandı ve bilim belki de bugüne kadar ve bu kadar uzun süre ilk kez toplumların gözdesi oldu.

İlaç ve aşı geliştirmede, alınacak önlemlerde, virüs testlerinde müthiş bir gelişme sağlandı. Size bir yıl boyunca dünyaya damgasını vuran ve kurtarıcı olarak gözüken gelişmelerin kısa öyküsünü hazırladık... Reyhan Oksay ve Orhan Bursalı derledi. Bu sayıda aynı zamanda çok önemli diğer bilimsel gelişmelerden bir seçki bulacaksınız. Biyolojide yapay zekâ, oda sıcaklığında süperiletkenlik, evrim tarihine ışık tutan fosil, ilk CRISPR tedavileri, sese yeni hız sınırı konması, sıcaklığı sesle ölçen termometre geliştirilmesi, Xenobotslar ve diğerleri… Batuhan Sarıcan hazırladı.

Bilimsel olayların ardındaki 10 isim


Ve sorular: COVID krizi dünyada bir kırılma noktası mı? Tarihçiler 2020 yılını bir dönüm noktası olarak mı değerlendirecek? Halihazırda içinde pek çok varoluşsal sorun barındıran dünya düzeni, koronavirüs pandemisinin tetiklemesiyle yıkılacak ve yerine daha farklı (ve umarız daha iyi) bir düzen mi kurulacak? Sayfalarımızda...

Nature dergisi, 2020 yılına damgasını vuran bilimsel olayların arkasındaki isimlerden 10 kişilik bir seçki hazırladı. listedeki kişiler ekipleriyle birlikte bu olaylarının şekillenmesinde, geliştirilmesinde ve başarıyla sonuçlandırılmasında önemli rol oynadılar. Bu isimlerin arasında bir başbakan, bir kutup bilgini, Ar-Ge bölüm başkanı, ırkçılık karşıtı bir astrofizikçi de bulunuyor. Reyhan Oksay hazırladı.

Pfizer aşısının yarattığı alerjik reaksiyonlar ne kadar ciddi? Setilpiridinyum klorür içeren ağız gargaralarının virüsün etkisini azalttığı; aşı olurken alkolden bir süre uzak durulması gerektiği, Antarktika’da da ilk korona salgınının başladığı... Sayfalarımızda..

Yazarlarımızı izleyin! Hepsi özgün!

Tanol Türkoğlu ‘Aşı da bir öğretmendir. Bağışıklık sistemimizin öğretmeni...” diyor aşı karşıtlarının komplo teorilerini bir bir çökertiyor. Doğan Kuban hoca bir ülkenin parçalanma tehdidi karşısında toplum bilincinin önemini yazdı. Lale Akarun ‘Üniversite gelecekte, sanayi bugünde’ başlıklı yazısında ‘Niye sanayi ile bir araya gelemiyoruz?‘ sorusunu kendi deneyimlerinden yola çıkarak anlatıyor... ‘Artık niye olduğunu biliyorum: Değişik zaman dilimlerinde yaşıyoruz ‘ diyerek.

Bir insanın entelektüel olması için ne gerekir? Mustafa Çetiner bilim dünyasından örnekler vererek anlatıyor. Yazısını kaçırmayın deriz... Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Türker Kılıç ve Genel Koordinatör Mümin Yıldırım Türkiye’de nöroşirürji ana bilim dallarının 2025-2020 yıllarını kapsayan son 5 yıllık dönemdeki yayınlarını nitelik ve nicelik açısından irdelediler. Kültür Üniversitesi’nde Araştırma Görevlisi Özge Özkök Freudyen teorist Lacan’ı yazdı. Atılım Üniversitesi’nden Günseli Gümüşel’in yazısı ise Metin Erksan’ın Atatürk filmi üzerine.

Bilim ve Beslenme sayfamızda bu hafta yer elması var. Tiyo verelim: Şeker hastaları. Kilo vermek isteyenler ve yaşlılar için birebir. Biraz da insanlık tarihinden ilginç haberlere ne dersiniz? Örneğin Mayaların su arıtma konusunda son derece ileri bir su filtreme sistemi yaptıklarının yeni bir araştırma ile ortaya çıktığını...

Our World in Data’dan alınan Bilgi- grafik, ücretli işlerden uykuya, eğitimden gönüllü faaliyetlere kadar çeşitli günlük etkinliklere ayrılan ortalama süreyi, küresel düzeyde karşılaştırıyor. Türkiye’nin de dahil olduğu 33 ülkenin verileri, OECD’nin 15 ila 64 yaş aralığını kapsayan “Zaman Kullanımı” veri tabanından alındı.

Dünyanın en çirkin orkidesi, Bonobo maymunlarında işbirliği, güney kutbundaki ozon deliğinin hiç olmadığı kadar büyük olduğu, dünyanın en eski pitonunun bulunması ve diğerleri.. Nilgün Özbaşaran Dede’nin hazırladığı araştırma gündeminde... 57.000 yıldır donmuş toprak içinde kaldığı için oldukça iyi bir şekilde korunmuş bu dişi yavru kurt, Kanada’da bir altın madencisi tarafından keşfedildi. ABD’de Covid-19 bir vahşi vizonda görüldü. Murat Altaş derledi.

Neden Herkese Bilim Teknoloji?

Yazarımız Müfit Akyos bize çok güzel bir yeni yıl hediyesi verdi bu sayıdaki yazısı ile.. Neden Herkese Bilim Teknoloji diye sordu ve HBT’nin bir yıllık dökümünü yaptı: Son 52 sayıda kaç özgün makale yayınladığımız, kaç yeni ismin dergide yazdığı, yeni araştırmaları, yeni başarılı isimleri nasıl tanıttığımızı, söyleşilerimizi... Akyos “Bilimin ve aydınlanmanın yol göstericiliğinde, dünyadaki ve ülkemizdeki güncel bilim-teknoloji-yenilik (B-T-Y) gelişmelerini yansıtan, toplumda B-T-Y farkındalığını ve merakını arttıran, güzel Türkçe kullanmaya çalışarak popüler bilim yazınının gelişmesine katkıda bulunan Herkese Bilim Teknoloji dergisi bu yolda önemli bir işlevi olduğunu bütün güçlüklere karşın her hafta düzenli olarak okurlarına ulaşarak göstermektedir’ diyerek bizi onurlandırdı. Küçük bir ekibiz sizlerle büyüyor kocaman bir aile oluyor sınırları zorluyoruz.. Yeni yılda yeniden birlikte olmak umuduyla..

Yüksel Atakan ve eşinden mektup var

“Büyük emek ve özveriyle hazırlanan derginizi, ÇYDD üniversite bursiyerlerine tanıtmak amacıyla yeni yılda 10 öğrenciye 1 yıllık dijital HBT aboneliği armağan ediyoruz. Gençlerin e-postalarını size ayrıca bildirip ücretini hesabınıza yollayacağız. Ancak akıl ve bilimle yol alınabileceğini göstermede bir örnek olan derginizin daha nice yıllar bilim ve teknolojideki gelişmeleri ülkemizde, ‘parlayan bir ışık demeti’ gibi’ yaymasını diliyor, tüm HBT kadrosunu, dergiye her hafta verdikleri emekleri ve özverili çalışmaları nedeniyle kutluyoruz. - Fizik Y. Mühendisleri Berksan ve Yüksel Atakan – Almanya

Çok teşekkür ederiz. Gençler, geleceğimiz ve bilim, tüm umudumuz onlarda, bilimin yollarının onlara açılmasında yardımcı olabiliyorsak, bu mutluluk bize yeter.

Bu çerçevede, gelecek sayımızda HBT’yi yeniden gençlerle öğretmenlerle ve halkımızla buluşturmak için yeni bir kampanya hazırlığımızı duyuralım.